स्वस्थ प्राणी कस्तोलाई भन्ने ? मूलभूत रूपमा स्वस्थ हुनु भनेको स्व अर्थात् आफूमा स्थित वा स्थिर हुनु हो । स्वास्थ्य अवस्था भन्नाले हाम्रो शरीर र मनको अवस्थालाई जनाउँछ । स्वस्थ मानिसको शरीर र मन विकृत ...
सदा झैँ यस वर्ष पनि नेपालमा माघ १ गते तदनुसार जनवरी १५ मा आठौँ राष्ट्रिय योग दिवस मनाइँदै छ । यो वर्षको नारा ‘स्वास्थ्य जीवनको चाहना: योग शिक्षा र साधना’...
बौद्धदर्शनको शाश्वत आधार भनेको दुःख हो । यसका कारण नै कारक हुन्, दुःखको उन्मुक्तिका उपाय र आधारहरू तत्व मीमांसा हुन् । यसले ज्ञान मीमांसामा पञ्चस्कन्ध, द्वादसायतन र अष्टदस धातुलाई आधार...
सम्पूर्ण भोजन छाडेर केवल स्वच्छ पानी आवश्यकताअनुसार पिएर केही समय वा केही दिनसम्म आरामपूर्वक आफ्नो नजिक रहनुलाई ‘उपवास’ भनिन्छ । खान नपाएर हुने भोकमरी र स्वेच्छाले खान छाड्ने उपवासमा फरक...
के तपाईंलाई जिउ, शरीर, हातखुट्टाका जोर्नी, पेट दुखेको छ ? आउनुहोस् छिट्टै निको पार्ने औषधि हामीसँग छ, भन्दै उपत्यकाका फुटपाथदेखि टोलटोलमा र गाउँगाउँमा माइक लगाउँदै आयुर्वेद...
काठमाडौं । मानव इतीहासमा विभिन्न समयमा विभिन्न किसिमका रागहरुको उत्पत्ती हुँदै आएका छन् । ईसा पूर्र्व १३००० पहिले मानव र दानव बीच सहमति भै रोग निवारणको लागी अमृत खोज्नको लागि...
हाम्रा शरीरभित्र विभिन्न परजीविहरु हुन्छन् । ती परजीविहरुले हाम्रो शरीरको पोषणहरु सोसेर खाइदिइरहेको हुन्छ । मानव शरीरका लागि हानिकारक तर हाम्रो शरीरभित्रै डेरा जमाएर बसेका त्यस्ता परजीविहरुलाई मार्नका लागि प्राकृतिक...
कोरोनाभाइरसको महामारी विश्वव्यापी बनेसँगै नेपाललगायत विश्वमै अहिले फेरि आयुर्वेद, अझ विशेष गरेर जडीबुटीको चर्चा हुन थालेको छ । नेपालमा परापूर्वकालदेखि चल्दै आएको आयुर्वेदबारे बेलाबेला बहस हुने गरेपनि सामान्यतया जडीबुटीको प्रयोग...
आयुर्वेद शब्द आयु+वेद शब्दको संयोगबाट बनेको हुन्छ, अर्थात् आयुको सम्पूर्ण ज्ञान जुन शास्त्र वा विद्याबाट प्राप्त हुन्छ, त्यो आयुर्वेद हो । यो शब्द आफैमा यति गरिमायुक्त...
यतिबेला विश्वव्यापी रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसको प्रकोपका कारण संसारका धेरै मानिसहरु प्रताडित बन्न पुगेका छन् । अहिले संसारमा १ करोड बढी संक्रमित भएको, लाखौँले ज्यान गुमाउनु परेको तथा अर्थतन्त्र तहसनहस...
१. बन्देजमा रहनु हामी प्रौढहरुका लागि त गाह्रो कुरा हो भने बालबालिकाका लागि त झन धेरै गाह्रो कुरा हो । बन्दाबन्दीमा रहनुपर्दा बालबालिकाहरुमा हामीले सोचेभन्दा फरक र हामीलाई चित्त नबुझ्ने...
आदरणीय बोधिसत्व स्वामी आनन्द अरुणज्यू प्रणाम ! थाहा छैन हजुरसँग पहिलो भेट कहाँ र कहिले भयो त्यो पहिलो भेटको स्मरण मसँग छैन तर यति भने पक्कै थाहा छ हजुरलाई...
हाँसो मानिसका लागि प्रकृतिको ठूलो बरदान हो । यो सृष्टिमा केवल मानव जाति नै मात्र हाँस्न सक्छ । हाँस्नु तथा मुस्कुराउनु प्रकृतिको सम्मान हो र स्वस्थ जीवनका लागि बरदान पनि ...
ऋषि परम्परामा आधारित र पुस्तौंको अनुभवबाट शोधित हाम्रो सनातन धर्म कुनै पन्थ होइन, यो त स्वस्थ्य र आदर्श जीवन पद्धति हो । संस्कृत भाषा कोषहरु अनुसार धर्म शब्दको अर्थ नै...
प्रतिरोधक क्षमताको लागि खानपान र आचरण अपर्णा नेपाल ऋषि परम्परामा आधारित र पुस्तौंको अनुभवबाट शोधित हाम्रो सनातन धर्म कुनै पन्थ होइन, यो त स्वस्थ्य र आदर्श...
आजको विज्ञानको पछिल्लो सबैलाई चकमा दिने अध्ययनको नतिजाले भन्छ तपाईंको शरीरका ७०- ८०% प्रतिरक्षा कोषहरू खाना पाचन गर्ने आन्द्राको वरिपरि रहने गर्छन् र नियमित आन्द्राको माइक्रोबायोमसँग अन्तरक्रिया गरी रहन्छन्। ...
विश्व महामारीका रूपमा फैलिएको कोरोनाको प्रकोप हामी नेपालीहरूको संयमताका कारण आजको दिनसम्म भयावह बन्न पाएको छैन । हालसम्म १२० जना सङ्क्रमित भए पनि दुःखद निधन नहुनुले पनि नेपाली जनमानसको प्रतिरोधात्मक...
विज्ञान विषयका नेपाली विद्यार्थी तथा शिक्षकले हालसम्म ७५८ क्षुद्रग्रहको प्रारम्भिक पहिचान गरेका छन् । नेपाल एष्ट्रोनोमिकल सोसाइटीले सन् २०१६ देखि नेपालमा सञ्चालन गर्दै आएको राष्ट्रिय क्षुद्रग्रह खोज अभियानमार्फत विज्ञानका...
अहिले सार्स कोरोना भाइरस २ (कोभिड–१९) को विश्वव्यापी महामारीको कारणले गर्दा नेपाल लगायत धेरै देश र सहरहरु लकडाउनमा छन् । यसले गर्दा धेरै बिरामीहरु स्वास्थ्य संस्थासम्म पुग्न सकिरहेका छैनन् र...
नयाँ कोरोनाभाइरसले लगाउने रोग कोभिड–१९ को आंतक विश्वभरि व्याप्त छ । अहिले लाखभन्दा बढी संक्रमित भएका छन् भने को मृत्यु भइसकेको छ । संक्रमितमध्ये जति चाहिँ निको भएर...
गत साता प्रतिनिधि सभामा ५० जना सांसदले गाँजाभाङमाथिको प्रतिबन्ध फुकुवा गर्न सार्वजनिक महत्त्वको प्रस्ताव दर्ता गराएपछि गाँजामाथि बहस सुरु भएको छ । नेकपा सांसद विरोध खतिवडाको गरेको प्रस्तावमा ती सांसदहरूले...
दहीको फाइदाबारे तपाईंलाई पक्कै पनि थाहा छ । दुधबाट बनिने दहीलाई अमृत खाद्य भने फरक पर्दैन । यसमा क्याल्सियम र भिटामीन डी पर्याप्त मात्रामा पाइने गर्छ, जसले हाम्रो हड्डीलाई बलियो...
जाडोको मौसम छ । यो मौसममा रुघाखोकीले त सताउँछ नै, त्यो सँगसँगै पिनासले पनि अत्यधिक सताउने गर्छ । पिनासले सताएपछि थुप्रै समस्याहरु साथसाथै आउने गर्छ । आँखा चर्कोसँग दुख्ने, नाकको...
जीरा (Cumin) तौल घटाउनको लागि चमत्कारिक तौल घटाउने पेय पदार्थको रुपमा लिइन्छ । विहान खाली पेटमा जीरा पानी पिउँदा मेटाबोलिज्ममा हुने सुस्तता, पाचन प्रक्रियामा भएको गडबडी, इन्सुलिनमा हुने प्रतिरोधको रक्षा...
आज महाशिवरात्री । शिवरात्री भन्नेबित्तिकै सबैले सम्झने कुरामा गाँजा पनि पर्छ । विशेष गरेर यस दिन शिव प्रसादको रुपमा गाँजालाई प्रयोग गरेको पाइन्छ । तर पछिल्लो समय शिवजीको प्रसादको रुपमा...
हरेक सिक्काका दुई पाटाहरु हुन्छन्ः यो नेपालमा आम रुपमा प्रचलित भनाइ हो । जमराको जुसको सन्दर्भमा पनि यो कुरा लागू हुन्छ । रातोपाटीमा केही दिनअघि हामीले जमराको जुसको बारेमा एक...
स्वास्थ्य क्षेत्रका जानकारले चुकन्दरलाई ‘सुपरफुड’को संज्ञा दिँदै प्रत्येक व्यक्तिले यो खानै पर्ने सल्लाह दिन्छन् । यो सल्लाह यत्तिकै दिइएको होइन । चुकन्दर एक प्रकारको जमिन मुनी फल्ने तरकारीको रुपमा...
ओन्ली माई हेल्थ अमला शरिरलाई विशेषगरी कपाललाई आवश्यक पर्ने भिटामिन र मिनरल्सको निकै राम्रो स्रोत हो । पाँच हजार वर्ष अघिदेखि संसारको विभिन्न देशमा यसको सेवन गरिँदै आएको छ...