२०२२ मा, नेपाल सरकार पाइलट साइटहरूमा देशको पहिलो 5G परीक्षण पेश गर्न तयार छ ।

डिजिटल विकासको प्रमुख आधारको रूपमा, 5G प्रविधिले एज कम्प्युटिङ, क्लाउड कम्प्युटिङ, इन्टरनेट अफ थिंग्स (IoT), आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (AI), र Big Data जस्ता उन्नत डिजिटल प्रविधिहरूलाई एकीकृत गर्नेछ, जसले अर्थव्यवस्था र समाज को डिजिटल रूपान्तरणका लागि नयाँ विधि, मार्ग र विचारहरू प्रदान गर्नेछ। 

5G को व्यावसायिक विकासले विश्वव्यापी डिजिटलाइजेशन प्रक्रियालाई पनि गहिरो प्रभाव पार्नेछ। GSMA को मोबाइल इकोनोमी रिपोर्ट अनुसार, 5G ले २०३० मा विश्वव्यापी GDP मा $ ९६१  बिलियन योगदान गर्नेछ। 2022 को पहिलो त्रैमासिक सम्म, ८० भन्दा बढी देश र क्षेत्रहरूले व्यावसायिक रूपमा 5G सेवाहरू सुरु गरिसकेका छन्, २  मिलियन बेस स्टेशनहरू छन्, र ७०० मिलियनलाई सेवा दिइरहेका छन्।

२०२२ एशिया-प्रशान्त क्षेत्रमा 5G को विकास र सफलता हासिल गर्ने वर्ष पनि हो। दक्षिण कोरिया, थाइल्याण्ड, फिलिपिन्स, इन्डोनेसिया, सिङ्गापुर, माल्दिभ्स र बंगलादेशले सम्पूर्ण देश वा शीर्ष शहरहरूमा 5G प्रयोग गर्दैछन्। थाइल्यान्डको 5G ले २०२१ सम्ममा एनबीटीसीको पछिल्लो तथ्याङ्कको आधारमा जनसंख्याको ७७%  कभरेजमा पुगेको छ। २०२२ को सुरुमा, एसिया-प्यासिफिकमा 5G ग्राहकहरूको संख्या ५४ मिलियन पुग्यो। GSMA ले एसिया-प्यासिफिकमा 5G ग्राहकको प्रवेश २०२५ सम्म १४%, र अग्रगामी बजारहरूमा ४०% भन्दा बढी हुनेछ भन्ने भविष्यवाणी गरेको छ ।

यसका साथै, देशहरूले स्मार्ट स्वास्थ्य सेवा, उत्पादन, कृषि, बन्दरगाह र स्मार्ट शहरहरू लगायत हजारौं उद्योगहरूमा डिजिटल रूपान्तरण सक्षम पार्न 5G को सक्रियतापूर्वक अन्वेषण गरेका छन्। यी सबैले एसिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा 5G उद्योग फुल्ने दिशामा विकास भइरहेको संकेत गर्छ। एकै समयमा, क्षेत्रले 5G स्पेक्ट्रम अभावको गम्भीर चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। 5G को लागि प्राइम गोल्डेन फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरू, ३。५ GHz, २。६ GHz, र ७०० MHz सहित, अन्य प्रविधिहरू, जस्तै उपग्रहहरू, प्रसारण र टेलिभिजनहरूद्वारा प्रयोग भइरहेका छन्। तसर्थ, 5G स्पेक्ट्रमको व्यवस्थित प्रावधानलाई गति दिनु दिगो क्षेत्रीय आईसीटी उद्योग वातावरण र सामंजस्यपूर्ण इकोसिस्टम निर्माण गर्ने एक महत्वपुर्ण कुञ्जी हो ।

स्पेक्ट्रम प्रावधान 5G प्रविधिको महत्वप"र्ण कुञ्जी

DOU (डेटा अफ यूसेज) २०२५ मा प्रति महिना ३९ GB प्रति प्रयोगकर्ता र २०३० मा २५० GB भन्दा बढी हुनेछ भन्ने ITU को अनुमान छ । हालको मासिक MBB डाटा ट्राफिक एसिया प्यासिफिकका अधिकांश देशहरूमा, विशेष गरी ASEAN मा, प्रति व्यक्ति २० GB नाघेको छ र कम्बोडिया र लाओसमा अझ ३० GB नाघेको छ। ठूलो डाटा माग विश्वव्यापी अन्य क्षेत्रहरु भन्दा पहिले आउनेछ।

यस चुनौतीलाई सम्बोधन गर्न एसिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा 5G रुचाइएको प्रविधि हो, र स्पेक्ट्रम यस प्रविधिको समाधान हो। GSMA र Coleago को एसिया-प्यासिफिक प्रमुख शहरहरूको मूल्याङ्कन र भविष्यवाणी अनुसार, प्रत्येक देशले सिमलेस, हाई-एक्स्पिरियन्स र किफायती 5G सेवाहरू प्रदान गर्न आगामी १० वर्षमा औसतमा २००० मेगाहर्ज मिड-ब्यान्ड (१-१० GHz) स्पेक्ट्रम आरक्षित गर्न आवश्यक छ। 

हाल, मोबाइल अपरेटरहरूलाई वितरण गरिएको वायरलेस मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रम अधिकांश देशहरूमा १००० मेगाहर्ट्ज भन्दा कम छ, जस्तै इन्डोनेसियामा ३६० मेगाहर्ज, थाइल्याण्डमा ४५० मेगाहर्ज, कम्बोडियामा ४६४ मेगाहर्ज, र श्रीलंकामा ५०५ मेगाहर्ज। हालको आपूर्ति र २००० मेगाहर्ट्जको ब्यान्डविथ मागबीच ठूलो अन्तर छ। त्यसकारण, ३.५, २.६, २.३, र ४.९ GHz को मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रमलाई विचार गर्न र विभिन्न देशहरूमा बढ्दो डाटा आवश्यकताहरू पूरा गर्न व्यवस्थित रूपमा प्रदान गर्न आवश्यक छ। थप रूपमा, अन्तर-उद्योग समन्वय र फ्रिक्वेन्सी क्लियरेन्स र माइग्रेसन तयारीहरू अग्रिम बनाउन आवश्यक छ। मार्च ३१, २०२२ मा, बंगलादेशले २.६ र २.३ GHz फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरूमा १९० MHz 5G स्पेक्ट्रमको लिलामी पूरा गर्यो।

यसले निरन्तर ठूलो ब्यान्डविथको रिफर्मिङलाई समर्थन गर्दछ, 4G को तुलनामा प्रति मेगाहर्ट्ज एकाइ मूल्य ५८% ले घटाउँछ, र स्थगित भुक्तानी अवधि ५ वर्षबाट १० वर्षसम्म विस्तार गर्दछ। प्रोत्साहन उपायहरूको श्रृंखलाले 5G को द्रुत विकासको लागि अनुकूल नीति वातावरण सिर्जना गरेको छ।

मिड-ब्यान्ड बाहेक, ७०० मेगाहर्ज लो ब्यान्ड पनि एक आदर्श 5G फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड हो जसमा इन्डोनेसिया, कम्बोडिया, बंगलादेश, श्रीलंका, र नेपाल, इत्यादि समावेश छ। यसले गतिशील स्पेक्ट्रम साझेदारी प्रविधिको साथ एउटै नेटवर्क मार्फत 4G प्लस 5G डुअल सेवाहरू प्रदान गर्न सक्छ। । यो विश्वव्यापी मोबाइल ब्रोडब्यान्ड सेवाहरू ल्याउन र शहरी र ग्रामीण क्षेत्रहरू बीचको डिजिटल विभाजनलाई पुल गर्ने मुख्य कभरेज ब्यान्ड हो।

समग्रमा, अर्थतन्त्र र समाजमा 5G को प्रभावको पूर्ण रिलिज 5G प्रविधि र अनुप्रयोगहरूको तीव्र विकासमा निर्भर गर्दछ। यो लक्ष्य हासिल गर्न, सरकारको निर्देशनमा, टेलिकम अपरेटरहरू, आपूर्तिकर्ताहरू, एकेडेमीहरू, सामग्री प्रदायकहरू, र उद्योगहरू प्रयोगकर्ता आवश्यकताहरू सञ्चार गर्दै, र एकीकृत, समन्वयित, उच्च-प्रदर्शन, र ऊर्जा कुशल 5G उत्पादनहरू र सेवा मोडेलहरू अन्वेषण गर्दै क्रमशः एकजुट हुन्छन् । आगामी पाँच वर्ष एशिया- प्यासिफिक क्षेत्रमा 5G उद्योगको विकासको लागि अझै पनि महत्वपूर्ण अवधि हुनेछ। यस क्षेत्रमा दिगो र सामंजस्यपूर्ण इकोसिस्टम निर्माण गर्न विभिन्न नीतिहरूको कार्यान्वयनलाई प्रवर्द्धन गर्न सम्पूर्ण उद्योगहरूले अझै पनि मिलेर काम गर्न आवश्यक छ।

6 GHz अर्को १० वर्षमा 5G को लागि अपरिहार्य विकल्प

३.५ GHz, २.६ GHz, २.३ GHz, र ४.९ GHz संसारका रुचाइएका र परिपक्व 5G प्राइम मिड-ब्यान्डहरू हुन्। तिनीहरूले 5G विकासको प्रारम्भिक चरणको लागि कुल ८०० MHz ब्यान्डविथ प्रदान गर्दछ। त्यसको आधारमा, हामीले मिड-ब्यान्डहरूमा २००० मेगाहर्जको कुल आवश्यकता पूरा गर्न आगामी ५ देखि १० वर्षमा दीर्घकालीन सेवा विकासको लागि अर्को स्पेक्ट्रम ब्यान्ड खोज्न र रिजर्भ गर्न आवश्यक छ। अप्रिल २०२२ मा आठौं एशिया- प्यासिफिक स्पेक्ट्रम सम्मेलनमा, चीन, थाइल्याण्ड, कम्बोडिया, इन्डोनेसिया, जर्मनी, फिनल्याण्ड र GSMA जस्ता अन्य उद्योग संगठनहरूका नियामकहरू त्यो सहमतिमा पुगे।

६ GHz अन्तिम र एक मात्र विकल्प हो जुन "प्रत्येक देशमा २ GHz मिड-ब्यान्डविथ" पुग्न सक्छ। IMT को लागि ६ GHz ले उद्योगमा व्यापक सहमति जितेको छ। ITU, GSMA, GTI, र 3GPP सक्रिय रूपमा ६ GHz IMT अनुसन्धानलाई बढावा दिन्छ। अग्रणी अन्तर्राष्ट्रिय अपरेटरहरू, जस्तै Vodafone Deutsche Telekom, Orange, Telefonica, China Mobile, र Axiata ले IMT को लागि ६ GHz लाई विश्वव्यापी हर्मोनाइज्ड स्पेक्ट्रम रणनीतिको रूपमा समर्थन गर्दछ।

एशिया प्यासिफिक क्षेत्रमा, थाइल्याण्ड, इन्डोनेसिया, मलेसिया, कम्बोडिया, लाओस र सिंगापुरले ITU WRC-२३ ढाँचा अन्तर्गत 6GHz IMT को अध्ययन र पहिचानमा सक्रिय रूपमा भाग लिइरहेका छन्। हामी विश्वास गर्छौं कि ६ GHz एशिया प्यासिफिक क्षेत्रमा 5G र 5.5G (5G Advanced) विकासको लागि प्रमुख ब्यान्ड बन्नेछ। ह्वावे यस क्षेत्रका सरकारहरू, अपरेटरहरू र उद्योग संगठनहरूद्वारा ६ GHz IMT को विश्वव्यापी मापदण्डको रूपमा अनुसन्धान र परीक्षणलाई समर्थन गर्न इच्छुक छ। यसले सम्पूर्ण उद्योगलाई मापदण्डहरू एकताबद्ध गर्न र इकोसिस्टमलाई बढावा दिन, समय अगाडीको भविष्यलाई रेखांकित गर्न र नयाँ डिजिटल र बौद्धिक संसारतर्फ अघि बढ्न प्रवर्द्धन गर्नेछ ।