ज्ञानमित्र
नेपालमा कोभिड–१९ विरुद्धको पहिलो डोज भ्याक्सिन डा शेरबहादुर पुन, डा विपिन नेपाल, डा रवीन्द्र समिर लगायतले सुरुमा लगाउनु भएको थियो । सबैभन्दा पहिले यो खोप लगाउँदा भ्याक्सिनको साइड इफेक्ट देखिन्छ कि भनेर धेरै मानिस डराएका पनि थिए । यो भ्रमलाई चिर्न उहाँहरुले स...
सम्माननीय प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीज्यू, बाध्य भएर तपाईंलाई सम्बोधन गर्दै लेखिरहेको छु । महोदय, भारत लगायत सम्पूर्ण विश्वमा कोरोनाको दोस्रो लहर अति तीव्र गतिले व्यापक हुन थालेको छ । भारतमा दैनिक ४० हजारभन्दा बढी नयाँ सङ्क्रमित देखिन थालेका छन् । उता ब्राजिलमा कोभिड-१९ ...
अक्सफोर्ड युनिभर्सिटी- जेनर इन्स्टिच्युट र ऐस्ट्रेजेनेका कम्पनीद्वारा विकसित प्रवर्द्धित भ्याक्सिनको भारतीय संस्करण भारतको सिरम इन्स्टिच्युटमा बनेको कोभिड–१९ भ्याक्सिन 'कोभिसिल्ड' सोचेभन्दा बढी सफल देखिएको निर्माता कम्पनीले बताइरहेको छ । झण्डै डेढ महिना पहिला स...
विश्वमा अनेक दिन अनेकथरिका ‘स्मृति दिवस’ मनाउने प्रचलन छ । विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइन्छन् । यसबारेमा मेरो किञ्चित पनि विरोध छैन । एउटा माग मात्रै तेर्स्याउने भूमिका बाँधेको हो । प्रत्येक वर्षको मार्च १४ लाई ‘इन्टरनेसनल ‘जिन...
आज १४ मार्च । आजकै दिन १४२ वर्ष अघि सन १८७९ मा जन्मेका थिए महान् वैज्ञानिक अल्बर्ट आइन्स्टाइन । यी सैद्धान्तिक भौतिक वैज्ञानिक (theoretical physicist) नभएको भए विज्ञान त हुन्थ्यो तर त्यसको स्वरुप, त्यसको उँचाइ के कस्तो हुन्थ्यो, हामी त्यसको अनुमान लाउन ...
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पोखरामा आफुपक्षीय नेकपाको गण्डकी प्रदेशस्तरीय भेलामा आफ्नो सुरक्षामा खतरा रहेको बताउनु भएको छ । उहाँले आफ्नो ज्यानकै खतरा रहेको उल्लेख गर्दै कुनै पनि बेला आक्रमण भए वा ज्यान नै तलमाथि भए अनौठो नमान्न भन्नुभयो । नेपालको राजनीति...
अचेलका सिने तारिकाहरु आफ्नो 'करियर' बनाउन जस्तोसुकै 'बोल्डनेस्', जस्तोसुकै 'सट' दिन एक सेकेन्ड पनि सोच्ने काम गर्दैनन् । उनीहरुको लक्ष्य एउटै मात्र हुन्छ, छिटोभन्दा छिटो चर्चित भएर कला जगतको जादुई पर्दामा अर्थात 'रिल लाइफ...
'अमेरिकी मार्स रोवर पर्सिभरेन्स'ले जेजेरो क्रेटरमा ल्यान्डिङ्ग गरेको आज पाँचौ दिन हो। गएको बिहीबार फेब्रुअरी १८ सन २०२१ मा यस यन्त्रमानवले मंगल ग्रहलाई आफ्नो नयाँ ठेगाना बनाएको थियो। यसले ओर्लिनासाथ काम प्रारम्भ गरेर मंगल ग्रहका तस्व...
अमेरिकी स्पेस एजेन्सी नासाको मंगल ग्रहमा पुगेको यन्त्रमानव ‘पर्सिवरेन्स मार्स रोवर’ले मंगल ग्रहको कलर फोटो पठाएको छ। ट्वीटका गर्दै यसले आफू नयाँ ठाउँमा रमाई रहेको जानकारी साझा गरेको छ। यस रोवर पर्सिवरेन्सले यसै...
रूचि आफ्नो आफ्नो, स्वाद आफ्नो आफ्नो । तपाईंको रूचि केमा छ ? कुन विषयको, कुन कुरामा तपाईं आरम्भदेखि इतिसम्म जान्न /बुझ्न प्रयास गर्नुहुन्छ त्यो तपाईंको नितान्त...
विश्वभरि तहल्का मच्चाएको कोरोना भाइरसको उत्पत्तिबारे अनेकौं थ्योरीहरु देखापरेका छन् । थरिथरिका 'कन्सिपिरेन्सी थ्योरी' प्रचलित रहेको गञ्जागोलमा यसबारे सत्यतथ्य सार्वजनिक हुन सजिलो छैन । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका विज्ञले कोरोनाको उत्पत्ति भएको चीनको ऊहान सहरको...
आज मलाई एकजना पुरानो मित्रको सम्झना आइरहेको छ । यो सम्झना गराइदिने पनि एकजना पुरानो मित्र नै हुनुहुन्छ । पहिला आज दिनभरि नै सम्झनामा आइरहने मित्र केशव स्थापितकै चर्चा गर्न इच्छुक छु । मेयर पदको निर्वाचनका उम्मेदवार घोषित हुँदा उनीसँग पहिलो भेट ...
सूर्य, वृहस्पति, शुक्र, शनि र प्लुटो ज्योतिष शास्त्र वर्णित ५ ग्रह मकर राशिमा थिए । बिहीबार ४ फेब्रुअरीका दिन बुध ग्रहले पनि यसै राशिमा प्रवेश गरेर एकै राशिमा ग्रह सङ्ख्या ६ हुन पुग्यो । ज्योतिषशास्त्रले ५ भन्दा बढी ग्रह एउटै राशिमा आउने घटनालाई विनाशका...
सन २०२१ को आगमनसँगै नेपाललाई एउटा नराम्रो सौगात प्राप्त भयो। राजधानी काठमाडौं विश्वकै अग्रणी प्रदूषित शहर बन्यौ। पत्रपत्रिकाका लागि गज्जबको ‘स्कूप’ भयो, सबैले समाचार प्रमुखताका साथ प्रकाशित गरेर आफ्नो धर्म -दायित्व निर्वहन गर्नुक...
के लाग्छ तपाईंलाई यस ज्ञात ब्रह्माण्डको सबैभन्दा खतरनाक स्थान कुन हो ? खगोल विज्ञानबारे सामान्य चासो राख्ने पाठकहरुलाई यस बारे जिज्ञासा हुनु पनि सामान्य कुरा नै हो। यस्तै गफ चलिरहेको थियो । एकजनाले प्वाक्क मुख फोर्यो–अन्तरिक्ष । ह...
जाड़ोले गर्दा नुहाउने आवृति कम भएका कारण हो कि लोक भाषामा प्रचलित कारणले हो, अचेल मेरो ढाढ चिलाइ रहेकोछ। मलाई भने दोस्रो कारण नै प्रभावी हुँदै गइरहेको प्रतीति प्रबल रूपमा अनुभव भइरहेछ। त्यतिविघ्न समाचार प्रकाशित गरे हिजोका दिनमा नेपाली पत्रपत्रिकाले, मेरा आँखा ...
भौतिक विज्ञानको चर्चा होस् अथवा आइन्सटाइनको, E=MC2 बिना यी दुबैबारे गरिएका चर्चा व्यर्थ हुन्छन्, सारहीन हुन्छन्। भनौं यो समीकरण बिना विज्ञानलाई बुझ्नु सम्भव छैन। नेपालका महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाले आफ्नो जीवनमा अनेकौं साहित्य सृज...
डर नलाग्ने मानिस शायद नै कोही होला। तर के हामीले कहिल्यै विचार गरेका छौ अंततः डरको सम्बन्ध केसंग छ ? ल यसैबारे सोची हेर्नुस। 'शर्ट वे', 'लॉन्ग वे' जताबाट विचारयात्रा प्रारम्भ गरे पनि पुग्ने ...
एकजना आधुनिक विचारका मित्र आफूलाई प्रगतिशीलदेखि 'लिबरल' जमातको मुखर प्रवक्ता लगायत अन्य नाना थरीका विभूषणले स्वमहिमामण्डित गर्न किञ्चित पनि लाज, शर्म अथवा अपराधबोधको अनुभूति गर्नु हुन्न। हुन त मेरो मात्रै होइन, तपाईंको मित्र टोलीमा पनि यस्ता स्वनाम...
कोरोनाको कहरबीच यसको रोकथाम र नियन्त्रणका लागि सबैभन्दा प्रभावकारी हुन सक्ने र बहुप्रतीक्षित भ्याक्सिन नेपालमा भित्रिएको छ । भारत सरकारको सदिच्छा र सहयोगले २१ जनवरीका दिन नेपालमा १० लाख थान भ्याक्सिन आइपुगेको छ । सबै नेपालीले भ्याक्सिन आइपुगेको खबर उत्स...
भारतले उसका छिमेकी राष्ट्रहरुमध्ये नेपाल लगायत भूटान, मालदिभ्स, बंगलादेश र म्यांमारलाई कोरोना भ्याक्सिन अनुदानमा दिने भएको छ l भारतीय प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदीले मंगलबार गरेको एउटा ट्वीटमा भनिएको छ, 'भारत वैश्विक समुदायका स्वास्थ्य आवश्यकता पर...
'महाजनो येन गतः सः पन्थाः' अर्थात नायक, नेतृत्वकर्ता, बुद्धिमान, धनी, श्रेष्ठले अवलम्बन गरेको मार्ग अन्य व्यक्तिले पछ्याउँछन्। लोकोक्तिमा वर्णित 'महाजन'को अर्थ साँघुरो बुझाईले मात्र समग्ररूपेण व्याख्या गर्नु किमार्थ पनि व्यावहारिक हुन सक्दैन। देशकाल, ...
नेपाल सरकारले भर्खर मात्र कोरोना विरुद्ध बनेका भ्याक्सिनलाई आपातकालीन अनुमति दिएको छ। विश्वमा भ्याक्सिनको आपातकालीन प्रयोगको अनुमति पाइएको एक महीनाभित्रै नेपाल सरकारले पनि अनुमति प्रदान गर्नुलाई समयानुकूल नै मान्न सकिन्छ । राजनीतिको अस्तव्यस्ताबीच पनि स्वास्थ्य ...
कारोनाभाइरस, त्यसमा म्युटेन भई देखापरेका नयाँ स्ट्रेन तथा कोरोनाभाइरसका विरुद्ध बनेका भ्याक्सिनको विविध आयामहरुबारे रातोपाटीले विशेषज्ञहरुसँग कुराकानी गर्दै पाठकमाझ पस्कँदै आएको छ । यसै सन्दर्भमा यस पटक हामीले ह्याम्स अस्पतालमा कार्यरत संक्रमणरोग ...
कोरोना विरुद्ध बनेका भ्याक्सिनले एकतिर संसारमै हर्षको लहर छाएको छ भने यसले दिने सुरक्षालाई लिएर बड़ो असमञ्जस्यको वातावरण रहेको छ। अधिकांश भ्याक्सिन निर्माता कम्पनीहरुले चाहे त्यो ऐस्ट्रेजेनिका होस्, फाइजर, मोर्डना, भारत बायोटेक होस् कि अन्...