चौबीस अहिले दुई अध्यायबीचको छोटो अन्तरालमा कटहरको विशाल वृक्षको छायामा म एक्लै बसेको छु । “आफूले पुजीआएका ब्राह्मणलाई छाडेर अरुलाई जो दान दिइन्छ त्यसलाई अतिक्रमण भनिन्छ ।” बाजेको यो वचन मेरा कानमा गुनगुनाइरह...

गुरुप्रसाद मैनाली नेपाली कथा साहित्यमा आधुनिकता ल्याउने साहित्यकार हुन् । उनको जन्म विसं १९५७ मा धनकुटामा भएको तर पुख्र्यौली घर भने काभ्रे जिल्लाको कानपुर हो । उनी पिता काशीनाथ मैनाली खरदार (तत्कालीन समयका जिल्ला तहका हाकिम ?) भएर धनकुटा गएको समयमा माता काशीरूपाको...

सहप्राध्यापक डा. दुर्गाबहादुर घर्ती त्रिभुवन विश्वविद्यालय केन्द्रीय नेपाली विभागमा प्राध्यापन गर्नु हुन्छ । वीरेन्द्रनगर सुर्खेतमा जन्मिएका घर्तीले ‘मनोविश्लेषणात्मक नेपाली उपन्यासमा पात्रविधान’ शीर्षकमा २०६० सालमा विद्यावारिधि गरेका हुन् । विशेषगरी समालोचनाका क्षे...

      उत्तर, दक्षिण, पश्चिमपट्टि तीनै दाउ खुला च्याँखे उत्तिकै वैरिन्छन् कुनै साना, ठूला आलाकाँचा पत्रकारको ढाँचाकाँचा देख्ता कोजाग्रत पूर्णिमामा गुप्त जूवा मारे झैँ लाग्छ १ जति जति शिक्षा बढ्छ उति बेकारी जति जति बेकारी बढ्छ उति क्रान्ति...

बाइस मानिसको नाम जगत‍्सँग सम्पर्क राख्ने उसको नितान्त अन्तरङ्ग माध्यम हो । अनि जगत्सँग अन्तर्क्रिया गर्ने उसको माध्यम पनि त आखिर नाम नै हो । प्रत्येक मानिस सामाजिक समष्टिको एक विशिष्ट एकाइ हो, र ऊ स्वयंमा एक स्वायत्त सत्ता पनि हो । उसको यो विशिष्टता र उसको यो स्वायत्तता...

      कचहरीमा ताली पिटेर निस्किएका एक हूल बगरेहरू खसीको गर्धन नापेर फाटेको जिन्दगी आफै टालिरहेछन् ! ठीक यहि बेला, दिलमायाको जोवन चुँडेर सिकारी युहन्नाहरू ढुक्कसँग पल्टिरहेछन् - सुरक्षित कोठीहरूमा ! °°°°°&d...

        बीस “श्री गणेशाय नमः”— यातना पुराणको तेस्रो अध्यायको द्वार खुल्यो । गरुड नामक पात्रको यम–मार्ग छिचोलेर यमालयमा पुगेको प्रेत–मनुष्यले कस्तो यातना भोग गर्छ भन्ने प्रश्नको उत्तरमा श्री भगवान् नामक पा...

काठमाडौं । कवि असीम सागरको कविताकृति ‘क’ सार्वजनिक भएको छ । विश्वव्यापी रूपमा फैलिएको कोभिड–१९ को बढ्दो संक्रमणका कारण औपचारिक कार्यक्रमबिनै पुस्तक आइतबार बजारमा ल्याइएको हो । असीम सागर साधारण नेपाली जनताका कवि रहेको पत्रकार एवम् कवि रूपेश श्रेष्...

हो म न्याय खोज्दै छु, त्यही बलात्कृत शरीरबाट निक्लेँ कि   म निर्मलाको आत्मा बोल्दैछु  हो म न्याय खोज्दैछु ।         बलात्कृत मेरो लासको लाज छोप्न एक थान कात्रो खोज्दै छु   हो हजुर म तपाईंकै प्यारी निर्मला बोल्दै छु ।   &n...

तोते बोली बोल्न सिक्नै बाँकी रहेकी   आमाको दूध चुस्दै गरेकी  छुनुमुनु खेल्न थालेकी  आमा बाबाकी राजकुमारी  आफन्त पनि राम्ररी छुट्टाउन नसक्ने  संसार के हो बुझ्न नपाउँदै  शरीरभरि निलडाम र घाउहरु ऊ आत्तिँदा पनि, ऊ रुँदा पनि, थुन...

दीपक बडुवाल हिजो फल किन्न भनेर बजार गएको थिएँ, फल बेरीको कौसीमा झुन्डिएको एउटा सानो बोर्ड देखेँ । त्यसमा ठूला र मोटा अक्षरमा लेखिएको थियो, ‘घरमा कोही छैन, मेरी बूढी आमा बिरामी छिन्, उहाँलाई पटक पटक खाना, औषधि र शौचालय पु¥याउनका लागि मलाई घर जानु...

डा. सुधा शर्माको संस्मरणात्मक कृति ‘सिंहदरबारको घुम्ने मेच’ सार्वजनिक भएको छ । डा. शर्मा योग्यताले प्रसूति तथा स्त्री रोग विशेषज्ञ हुन् । उनले वि.सं. २०६५ असोजदेखि २०६८ मंसिरसम्म स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय अन्तरगत सचिवको कार्यभार सम्हालेकी थिइन् ।  ...

- भरत सिग्देल नेपाली साहित्यमा बालकृष्ण सम, लेखनाथ पौड्याल र लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको काल शास्त्रीय छन्द र रसको उर्वराकालको रूपमा वर्णित छ। उत्तरआधुनिकताको विकाससँगै घोषित रूपमै निश्चित रस विशेषमा अधारित भै काव्य सृजना गर्ने परम्परा विखण्डित भएको अवस्थामा साहित्यकार अमर...

सहाना प्रधान हरेक कुरामा चाख राख्ने गर्थिन् । उनका लागि रुचि नभएको कुनै विषय नै थिएन । उनलाई कला, संस्कृति, इतिहास, भूगोल, विज्ञान, राजनीति, अर्थशास्त्र आदि विषयको ज्ञान थियो । तर अत्याधिक रूपमा चाहिँ उनी शिक्षा र राजनीतिप्रति मुखरित थिइन् । नाटकदेखि घोडचढीसम्म र यात्...

        अठाह्र भयाक्रान्त श्रोताहरूका शिरमा भएको जगरणकारी जलवृष्टिसँगै सुरु भयो यातना पुराणको दोश्रो अध्याय, “श्री गणेशाय नमःः । हरि ओम् तत्सत् ।” कथा आतङ्कमयबाट झन् आतङ्कमय हुँदै अघि बढ्यो । गरुड नामक उनै पात्रको जिज्ञासा...

काठमाडौं । कोभिड १९ को विषम स्थितिमा पनि नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको दर्शनशास्त्रसम्बन्धी एकमात्र वार्षिक प्रकाशन ‘दर्शनावली’को सातौँ अङ्क प्रकाशित भएको छ । दर्शनशास्त्र विभागका प्रमुख प्राध्यापक जगत् उपाध्याय ‘प्रेक्षित’ र विभागका पूर्व प्रमुख विष्णु ...

पन्ध्र मौसममा उग्र प्राकृतिक उष्णता व्याप्त छ, मेरो भग्न चित्तमा पराजयबोधबाट उत्पन्न सन्तापको उष्णता व्याप्त छ । यो कोल्टो र ऊ कोल्टो फेर्दाफेर्दै मेरा कोल्टाहरू थकित र गलित भइसके । दिउँसो रणचण्डीको रूप धारण गरेर ममाथि खनिने क्रोधी र कर्कशा नारीको गर्जनले मेरो चैतन्य अझै आक्...

काठमाडौं । पत्रकार एवम् लेखक ददि सापकोटाको नयाँ कृति ‘वनको वैभव’ मङ्गलबार सार्वजनिक भएको छ । विश्वमै बढिरहेको कोरोना संक्रमणका बीच औपचारिक कार्यक्रमबिनै पुस्तक बजारमा ल्याइएको हो । यसअघि ‘पन्छी जगत’, ‘त्यो नेपाल’ र ‘दुखेको...

- भरत सिग्देल साहित्यकार अमर त्यागीद्वारा खगेन्द्र बस्यालको सहयोगमा २०७७ साल जेठ २ गते प्रवर्तित `बाछिटा´हालसम्मको लघुत्तम तथा कान्छो विधाको रुपमा स्थापित हुँदैछ। साहित्य क्षेत्रका लब्धप्रतिष्ठित व्यक्तित्वहरूदेखि लिएर नवप्रतिभाहरूसम्मको विशाल साहित्यानुरागी पंक्तिलाई ...

        गर्भमा नै तुहाइयो सपना जानीजानी यो! लेख्न नपाई सकिएको दु:खी कहानी यो! कोपिला मै चिमोट्छ फक्रिएमा निमोठ्छ, यति धेरै असुरक्षित भयो राजधानी यो! पैसा,सुन,हिरा,मोति बिना पनि म लुटिएँ ! किन आयो लुटिनकै लागि जव...

विश्व कम्युनिस्ट आन्दोलनका एक नायक भ्लादिभिर इलिच लेनिनले एक प्रसङ्गमा भनेका छन्, “तिमी त्यत्तिबेला मात्र सच्चा कम्युनिस्ट बन्नेछौँ, जब तिमी विश्व मानव समुदायले आर्जन गरेका सबै ज्ञान भण्डारबाट दीक्षित हुनेछौ ।” यस भनाइले सच्चा कम्युनिस्ट वा पूर्ण कम्युनिस्ट बन्ने यात्...

छोरी जन्मेपछि सहाना प्रधानलाई घरायसी आर्थिक कारणले तनाव हुन थालेको थियो । उनको खासै आयस्ता थिएन । उनका ससुरा नेपाल सरकारका सुब्बा थिए । उनको त्यो जागिर पनि स्थायी थिएन । त्यस घडी दुईदुईवटा स्कुलमा काम गरेर छोरी हुर्काउन सहानालाई सकस परेको थियो । त्यसैले उनी एउटा ...

        एघार हिन्दु कर्मकाण्डको छत्रछायामा हाम्रो परिवार चार जातमा विभाजित भयो । पुरोहित बाजे दाइहरूले पकाएको समेत पनि नखाने उच्च तहका शुद्ध ब्राह्मण भए । टुप्पीयुक्त चिन्डे टाउका लिएर आमाको काजक्रिया गर्न एउटै कोठामा कैद भएका दाइह...

एजेन्सी । अमेरिकी कवियत्री लुईस ग्लुकलाई साहित्य तर्फको नोवेल पुरस्कार प्रदान गर्ने घोषणा गरिएको छ । कवितामा पारिवारिक जीवन र मानव हुनुका पिडासम्वन्धी विषयहरुलाई अति प्रभावकारी तरिकाले प्रस्तुत गरिएकाले उहाँलाई नोवेल पुरस्कार प्रदान गर्ने निर्णय गरिएको हो । नोवेल पुरस्क...

      आठ बेलुका नाइट बस चढेर मैले विर्तामोडतिर लागेँ । साथमा साँल्दाइको छोरो, मेरो भतिज सुरेश थियो, यात्राको साथी । टिकट उसले दिउँसै मिलाएको रहेछ । आधा तन्द्रा, आधा जागा— हुइँकिरहेको बसमा मेरो रात यसरी नै बित्यो । पूर्व जाँदा ...