नयाँ दिल्ली । भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (ईसरो) को आदित्य-एलवान अन्तरिक्ष यान १२६ दिनमा १५ लाख किलोमिटरको दुरी पार गरेर शनिबार सूर्य-पृथ्वी ल्यागरेन्ज पोइन्ट १ (एल वान) मा पुगेको छ। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले इन्स्टाग्राममा एक पोस्ट साझा गरेका छन् जसमा उनले देशवासीहरूलाई एल वान कक्षमा आदित्य-एल वानको प्रवेशका लागि बधाई दिएका छन् । 

यो मिसन ५ वर्षको हुनेछ । यो चार महिना अघि सेप्टेम्बर २, २०२३ मा भारतीय समय अनुसार बिहान ११:५औ बजे श्रीहरिकोटा, आन्ध्र प्रदेशको सतीश धवन अन्तरिक्ष केन्द्रबाट प्रक्षेपण गरिएको थियो। 

ल्यागरेन्ज बिन्दु अन्तरिक्ष मा एक स्थान हो जहाँ सूर्य र पृथ्वी को गुरुत्वाकर्षण बल सन्तुलित छ। एक प्रकारको तटस्थ बिन्दु यहाँ विकसित हुन्छ, जहाँ अन्तरिक्ष यानको इन्धन कम खपत हुन्छ। यो दूरी पृथ्वी र चन्द्रमा बिचको दूरीको चार गुणा हो, तर सूर्य र पृथ्वी बिचको दूरीको एक प्रतिशत मात्र छ। पृथ्वी देखि सूर्यको दूरी १५.१ करोड किलोमिटर छ।

यस ठाउँको नाम फ्रान्सेली गणितज्ञ जोसेफ लुइस ल्यागरेन्जको नामबाट राखिएको हो । उनले १८ औं शताब्दीमा यो बिन्दु पत्ता लगाएका थिए। पीटीआईले इसरो प्रमुख सोमनाथलाई उद्धृत गर्दै एक पटक मिसन एल वान बिन्दुमा पुगेसँगै यो यस बिन्दुको वरिपरि घुम्नेछ र एल वानमा अड्किनेछ।

यो अन्तरिक्षमा स्थापित भारतको पहिलो वेधशाला हो। यसले सूर्य, पृथ्वीको सबैभन्दा नजिकको तारा, र सौर्य वायु जस्ता अन्तरिक्ष मौसमका विशेषताहरू अध्ययन गर्नेछ। इसरोका अधिकारीहरूका अनुसार एलवान बिन्दुमा उपग्रह हुनुको एउटा फाइदा भनेको यहाँबाट सूर्यलाई बिना ग्रहण लगातार देख्न सकिन्छ। 

यो उपग्रहले सूर्यको सबैभन्दा बाहिरी सतह फोटोस्फियर र क्रोमोस्फियरको अध्ययन गर्नेछ। तर, सूर्यको अध्ययन गर्ने यो पहिलो मिसन भने होइन। यसअघि अमेरिकाको नासा, रुस र युरोपको अन्तरिक्ष एजेन्सीले पनि सोलार मिसन पठाइसकेका छन् ।