काठमाडौँ । नेपालमा चियाका सौखिनहरूको कमी छैन । धेरै मानिसहरूको दिनको सुरुवात नै चियाबाट हुन्छ । 

उनीहरू आफूलाई ताजा महसुस गराउन चिया पिउनु आवश्यक ठान्छन् । प्रायः चियासँग बिस्कुट वा अन्य हल्का नास्ता खानु सामान्य चलन हो । तर यो दैनिक बानी स्वास्थ्यका लागि हानिकारक साबित हुन सक्छ ।

चियासँग चिनीयुक्त वा कार्बोहाइड्रेटयुक्त स्न्याक्सको संयोजनले रक्तमा चिनीको मात्रा (ब्लड सुगर लेभल) तीव्र रूपमा बढाउन सक्छ । साथै, यसले पाचन प्रणालीमा पनि नराम्रो असर पार्न सक्छ । 

यदि तपाईं पहिले नै मधुमेह (डायबिटिज) वा ब्लड सुगरको समस्याबाट ग्रसित हुनुहुन्छ भने, यो बानी अझ जोखिमपूर्ण हुन सक्छ ।

प्रश्न: चियासँग कुन–कुन खानेकुरा खानु हुँदैन?

उत्तर: धेरैजसो मानिस बिहानको चियासँग ब्रेड, बिस्कुट वा टी–केकजस्ता हल्का नास्ता खान मन पराउँछन् । यी खानेकुरा सामान्य लागे पनि, खाली पेटमा वा चिनी भएको चियासँग खाँदा स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ ।

यस्ता खानेकुराहरूको ग्लाइसेमिक इंडेक्स (जीआई) र ग्लाइसेमिक लोड (जीएल) उच्च हुन्छ । यसको परिणामस्वरूप, दिनभरि थकान, कमजोरी वा ब्लड सुगर असन्तुलित हुन सक्छ ।

प्रश्न: चियासँग चिनी र कार्बोहाइड्रेटयुक्त स्न्याक्स खाँदा पाचन प्रणालीमा कस्तो असर पर्छ?

उत्तर: बिस्कुटजस्ता खाद्य वस्तुहरूमा रिफाइन्ड कार्बोहाइड्रेट र चिनी हुन्छन्, जसलाई पचाउन समय लाग्छ । जब यी खानेकुरा खाली पेटमा चियासँग खाइन्छ, तब यिनीहरू छिटो पचेर रगतमा चिनीको मात्रा एक्कासि बढाउँछन्, जसले पाचन प्रणालीमा नराम्रो असर पार्न सक्छ ।

यी खानेकुरामा हुने ट्रान्स फ्याटले चिनी पाचन प्रक्रियालाई धीमा बनाउँछन् । यसको परिणामस्वरूप पेट भारी महसुस हुनु, ग्यास र एसिडिटी जस्ता समस्याहरू उत्पन्न हुन सक्छन् । साथै, चिनी र रिफाइन्ड फूडले पेटमा जलन पनि निम्त्याउन सक्छ ।

यदि लामो समयसम्म यस्ता चीजहरूको नियमित सेवन गरियो भने ग्यास्ट्राइटिस वा अल्सरजस्ता गम्भीर पेटसम्बन्धी रोगहरूको जोखिम बढ्न सक्छ ।

प्रश्न: बिहान चियासँग कुन–कुन खानेकुरा खानु राम्रो हुन्छ?

उत्तर: बिहानको चियासँग पचाउन सजिलो र पाचन प्रक्रियालाई सहयोग पुर्‍याउने खानेकुरा खानुपर्छ । यसले तपाईँको दिन राम्रोसँग सुरु हुनेछ र स्वास्थ्य पनि सन्तुलित रहनेछ । जस्तै भुटेको चना, बदाम वा ड्राइफ्रुट्स, ओट्स र घरमा बनेको हल्का नास्ता । यस्ता खानेकुराबाट तपाईँलाई ऊर्जा पनि मिल्छ र ब्लड सुगर पनि सन्तुलनमा रहन्छ ।

प्रश्न: यदि तपाईं बेड टी खानुहुन्छ भने के-के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ?

उत्तर: यदि तपाईं बेड टी खाने बानीमा हुनुहुन्छ भने स्वास्थ्यमा नराम्रो असर नपरोस् भनेर यी कुरामा ध्यान दिनुहोस्:

खाली पेट चिया नपिउनुहोस्

चिया खाली पेटमा पिउँदा एसिडिटी, ग्यास जस्ता समस्या आउन सक्छन् । चियामा हुने क्याफिन पेटमा एसिड बढाउँछ, जसले पाचन प्रणालीलाई असर गर्छ । त्यसैले चिया पिउनुभन्दा पहिले केही हल्का खाजा खानुहोस् ।

चियामा चिनी कम राख्नुहोस्

बढी चिनीले ब्लड सुगर एक्कासि बढाउँछ, जसले दिनभर थकान र कमजोरी महसुस गराउँछ । सकेसम्म चिनीको मात्रा घटाउनुहोस्, वा महजस्ता प्राकृतिक मिठास दिने विकल्प प्रयोग गर्नुहोस् ।

हर्बल चिया रोज्नुहोस्

यदि तपाईं चिया मन पराउनुहुन्छ भने ग्रीन टी, पुदिना चिया, अदुवा-तुलसी चिया जस्ता हर्बल चिया पिउनुहोस् । यिनीहरू पाचन प्रणालीका लागि लाभदायक हुन्छन् ।

चियासँग भारी स्न्याक्स नखानुहोस्

चियासँग बिस्कुट, ब्रेड, तेलयुक्त खाना नखानुहोस् । यसको सट्टा फलफूल वा ओट्स जस्ता स्वस्थ विकल्प रोज्नुहोस् ।

चियाको मात्रा घटाउनुहोस्

दिनभर धेरै पटक चिया पिउनु स्वास्थ्यका लागि ठिक होइन । अधिक चियाले निन्द्रा, पाचन र समग्र स्वास्थ्यमा असर गर्न सक्छ । त्यसैले दिनमा २–३ कपभन्दा बढी चिया नपिउनुहोस् ।

यी सल्लाहहरू पालन गरेमा तपाईँको चिया पिउने बानी स्वस्थकर बन्न सक्छ र यसले पाचन, ऊर्जा र सुगर नियन्त्रणमा सहयोग पुर्‍याउँछ ।

अस्वीकरण  (Disclaimer) : यो सामग्री हामीले एजेन्सीबाट लिएका हौँ । यसलाई पूर्ण ठानेर यहाँ बताइए बमोजिम आफैँ अभ्यास नगर्नुहोला, यसलाई आधार मानेर एकपटक सम्बन्धित विषयको चिकित्सकसँग परामर्श लिनुहोला ।