काठमाडौँ  । विश्वमा कोरोनाको बढ्दो केसहरूको बिच छिमेकी राष्ट्र भारतमा हालसम्म कोभिड-१९ का ४ नयाँ उप-प्रजातिहरू फेला परेका छन् । भारतीय चिकित्सा अनुसन्धान परिषद् (आईसीएमआर) का अनुसार, यसमा एलएफ.७, एक्सएफजी, जेएन.१ र एनबी.१.८.१ उप-भेरियन्टहरू समावेश छन् । 

एलएफ.७ र एनबी.१.८.१ अझै पनि एकदम नयाँ छन् । भारतीय सार्स-कोभ-२ जेनोमिक्स कन्सोर्टियमका अनुसार, तमिलनाडुमा एनबी.१.८.१ को एउटा केस र गुजरातमा एलएफ.७ को चार केस भेटिएका छन् ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार पछिल्लो एक हप्तामा भारतमा कोभिड-१९ का ७८७ नयाँ केसहरू रिपोर्ट गरिएका छन्, जबकि १२ जनाको मृत्यु भएको छ । 

साथै, भारतमा कोरोना संक्रमितको कुल संख्या १,००० नाघेको छ । यी मध्ये धेरैजसो केसहरू जेएन.१ र ओमिक्रोन भेरियन्टका छन् । यस्तो अवस्थामा कोरोनाको खतराबाट बच्न अझ बढी सतर्कता अपनाउनु आवश्यक छ ।

प्रश्न- कोरोनाका नयाँ उप-भेरियन्टहरू कति खतरनाक छन्?

उत्तर- एनबी.१.८.१ र एलएफ.७ दुवै ओमिक्रोन परिवारका उप-भेरियन्ट हुन्, जसमा केही नयाँ स्पाइक प्रोटिन उत्परिवर्तनहरू फेला परेका छन् । यी उत्परिवर्तनहरूका कारण, यी भेरियन्टहरूले मानिसहरूलाई छिटो संक्रमित गर्न सक्छन् र कोभिडविरुद्ध विकसित प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई पनि छल्न सक्छन् । चीन लगायत अन्य एसियाली देशहरूमा कोभिडको बढ्दो केसहरूमा पनि यी नै भेरियन्टहरू देखिँदै छन् ।

प्रश्न- नयाँ भेरियन्टबाट सबैभन्दा बढी जोखिम कसलाई छ?

उत्तर: अहिलेसम्म यी दुई उप-भेरियन्टका धेरैजसो केसहरू हल्का देखिन्छन् । यसको बाबजुद, यी भेरियन्टहरू निश्चित व्यक्तिहरूको लागि बढी खतरनाक हुन सक्छन् । जस्तै :

• नवजात शिशु र बालबालिकालाई

• कमजोर रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भएकाहरूलाई

• ६० वर्षभन्दा माथि उमेर भएकाहरूलाई

• गर्भवती महिलाका लागि

• पहिले कुनै गम्भीर रोगबाट पीडित भएकाहरूलाई

• दम, मधुमेह र मुटु रोग भएकाहरूलाई

प्रश्न- के कोभिड-१९ को नयाँ भेरियन्टले महामारीको स्थिति निम्त्याउन सक्छ?

उत्तर: होइन, विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओले) ले एनबी.१.८.१ र एलएफ.७ लाई ‘निगरानीमा रहेका भेरियन्टहरू’ को रूपमा वर्गीकृत गरेको छ, ‘चिन्ताको भेरियन्ट’ वा ‘रुचिको भेरियन्ट’ को रूपमा होइन । यसको अर्थ हाल यी भेरियन्टहरूबाट महामारी जस्तो अवस्थाको कुनै खतरा छैन, तर तिनीहरूको संक्रमण दर र प्रभावलाई निरन्तर निगरानी गरिँदैछ ।

यद्यपि, यी भेरियन्टहरूमा केही उत्परिवर्तनहरू छन्, जसका कारण तिनीहरू द्रुत रूपमा फैलिन सक्छन् । तर राम्रो कुरा के छ भने अहिलेसम्म गम्भीर बिरामी वा अस्पताल भर्ना हुने दर धेरै उच्च भएको छैन र निको हुने दर पनि राम्रो छ ।

प्रश्न- कोभिड-१९ का नयाँ भेरियन्टहरू पुराना भेरियन्टहरू भन्दा कत्तिको फरक छन्?

उत्तर- एनबी.१.८.१ र एलएफ.७ दुवै कोरोनाको जेएन.१ भेरियन्टमा आएको परिवर्तनका कारण बनेका हुन् । यसको अर्थ यी उप-भेरियन्टहरू ओमिक्रोन परिवारका सदस्य हुन् । उनीहरूको लक्षण पनि लगभग उस्तै छ ।

प्रश्न: कुन देशहरूमा यी नयाँ भेरियन्टका केसहरू फेला परेका छन्?

उत्तर: हालसम्म, २२ विभिन्न देशहरूबाट विश्वव्यापी जीनोम डाटाबेसमा एनबी.१.८.१ कोभिड-१९ भेरियन्टका ५८ केसहरू रेकर्ड गरिएका छन् । यसमा भारत, संयुक्त राज्य अमेरिका, जापान, दक्षिण कोरिया, थाइल्याण्ड र सिंगापुर समावेश छन् । अमेरिकामा, क्यालिफोर्निया, वासिङ्टन, भर्जिनिया र न्यूयोर्क जस्ता राज्यहरूमा विमानस्थल जाँच मार्फत यो भेरियन्ट पहिचान गरिएको थियो ।

प्रश्न- कोभिडको नयाँ भेरियन्टका लक्षणहरू के के हुन्?

उत्तर- यसका धेरैजसो लक्षणहरू कोरोनाको अघिल्लो भेरियन्टसँग मिल्दोजुल्दो छन् । यसमा पनि घाँटी दुख्ने र खोकी लाग्ने जस्ता लक्षणहरू देखिन्छन् । जस्तै :

• घाँटीमा खस्रो महसुस हुनु

• सुक्खा खोकी

• ज्वरो

• नाक बन्द हुने

• टाउको दुख्ने

• ग्यासट्राइटिस

• स्वाद वा गन्ध नआउने

प्रश्न- के कोभिडको नयाँ भेरियन्टको खोप उपलब्ध छ?

उत्तर-  यसको लागि अहिलेसम्म कुनै खोप बनेको छैन र यसको कुनै विशेष आवश्यकता पनि छैन । नयाँ उप-प्रजातिहरूले धेरै उपलब्ध खोपहरूबाट बच्न सक्छन् भन्ने कुरा सत्य हो, तर तिनीहरूको प्रभाव खोप आवश्यक पर्ने गरी गम्भीर छैन ।

प्रश्न: कोरोनाको लक्षण देखिएमा के गर्ने?

उत्तर: यसको लागि, पहिले कोभिड-१९ परीक्षण गराउनुहोस् । संक्रमण फैलिन नदिन अरूबाट टाढा रहनुहोस् । लक्षणहरूको गम्भीरतामा निर्भर गर्दै, डाक्टरलाई सम्पर्क गर्नुहोस् र उनको निर्देशनहरू पालना गर्नुहोस् । आत्तिनु पर्दैन । नेपालमा कोभिडका केसहरू अझै पनि धेरै कम छन् । यद्यपि, सतर्क रहनु र सबै सावधानीका उपायहरू पालना गर्नु महत्त्वपूर्ण छ ।

प्रश्न - यदि तपाईंलाई पहिले नै कोभिड भएको छ वा खोप लगाइएको छ भने, यी भेरियन्टहरूबाट कति खतरा छ?

उत्तर- यी दुवै उप-प्रजातिहरूले खोप वा पहिले कोभिडबाट पीडित विरुद्ध विकसित प्रतिरक्षालाई झुक्क्याउन सक्छन् । यसको अर्थ तपाईंले खोप लिनुभएको छ वा पहिले नै कोभिडबाट निको भइसक्नुभएको छ भने पनि, तपाईं अझै पनि संक्रमित हुन सक्नुहुन्छ । तर अस्पताल भर्नाको जोखिम धेरै कम छ । यद्यपि, कमजोर रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भएकाहरूले यी भेरियन्टहरूको खतराबाट बच्न बूस्टर डोज लिनुपर्ने हुन सक्छ ।

प्रश्न- के यी भेरियन्टहरू आरटी-पीसीआर परीक्षण मार्फत पत्ता लगाउन सकिन्छ?

उत्तर- आरटी-पीसीआर परीक्षणले कुनै व्यक्तिमा कोभिड-१९ छ वा छैन भनेर पत्ता लगाउन सक्छ । तर यसले कुन प्रकारले संक्रमण निम्त्यायो भन्ने कुरा प्रकट गर्दैन ।

यी भेरियन्टहरू पहिचान गर्न जीनोम सिक्वेन्सिङ आवश्यक पर्दछ, जुन संक्रमित व्यक्तिको डीएनए नमूनाहरू प्रयोग गरेर गरिन्छ । 

प्रश्न- कोभिडको नयाँ भेरियन्टबाट बच्न के कस्ता उपायहरू अपनाउनुपर्छ?

उत्तर: कोभिड-१९ का यी नयाँ उप-प्रजातिहरू पनि कोरोनाभाइरस परिवारको हिस्सा हुन् । त्यसैले, यीबाट आफूलाई बचाउन कुनै नयाँ तरिका अपनाउनु आवश्यक छैन । यसका लागि, पुराना र परीक्षण गरिएका विधिहरू मात्र प्रभावकारी हुन्छन् । जस्तै-

• साबुन पानीले बारम्बार हात धुनुहोस् वा अल्कोहल भएको स्यानिटाइजर प्रयोग गर्नुहोस् ।

• भिडभाड भएको ठाउँमा वा सामाजिक दूरी सम्भव नभएको ठाउँमा सधैँ मास्क लगाउनुहोस् ।

• रोगका लक्षणहरू देखाइरहेका व्यक्तिहरूबाट उचित दूरी कायम राख्नुहोस् ।

• घर वा काममा बारम्बार छुने सतहहरू नियमित रूपमा सफा र कीटाणुरहित गर्नुहोस् ।

• खोक्दा वा हाच्छिउँ गर्दा आफ्नो नाक र मुख छोप्नुहोस् ।

• आफ्नो खानामा ताजा मौसमी फलफूल र हरियो तरकारी समावेश गर्नुहोस् ।

• दैनिक ७-८ गिलास पानी पिउनुहोस् र पर्याप्त निद्रा लिनुहोस् ताकि तपाईंको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बलियो रहोस् ।

यी साधारण सावधानीहरू अपनाएर, तपाईं यो नयाँ प्रकारबाट आफूलाई र अरूलाई जोगाउन सक्नुहुन्छ ।