अनुवाद

संगीतको विरासतमा भारत–पाकिस्तान विभाजनको असर

‘यदि प्रत्येक घरमा एकजना सन्तानलाई संगीत सिकाइको भए भारत विभाजित हुने थिएन ।’ –उस्ताद बडे गुलाम अलि खान संगीतकारहरूका लागि देशका भौगोलिक सिमानाको धेरै ठुलो अर्थ हुँदैन ।...

दक्षिण एसियाको बदलिँदो राजनीतिका बाछिटा

पछिल्लो ६ महिनाको अन्तरालमा दक्षिण एसियाको भू–राजनीतिक परिदृश्यमा व्यापक फेरबदल देखा परेको छ । गत अगष्टमा बंगलादेशमा शेख हसिना सत्ताच्युत भइन् । त्यसपछि भारत–चीनबिचको सीमा सम्बन्धी समझदारी एउटा निष्कर्षमा पुग्यो...

छुवाछुतलाई जेलका फलामे बारले पनि छेक्न सकेनन्

उत्तर भारतको सघन जनसंख्या भएको प्रदेश उत्तर प्रदेशका बान्डा निवासी २२ वर्षीय मृदुल कुमार (नाम परिवर्तन) लाई सन् २०१८मा आफ्नै छिमेकीलाई मरणासन्न हुने गरी कुटपिट गरेको अभियोगमा अदालतले चार वर्ष...

एआई र नयाँ डिजिटल शीतयुद्ध

हामी नयाँ विश्व व्यवस्थामा प्रवेश गर्दैछौँ । बढ्दो राष्ट्रवाद र व्यापक भूराजनीतिक प्रतिस्पर्धाले यसको छनक दिइसकेको छ । पछिल्लो तीन दशकमा अमेरिकाले अगुवाइ गर्दा ताका सिर्जित एकध्रुवीय वैश्विक आर्थिक प्रणालीका...

गाजाबाट डोनाल्ड ट्रम्पलाई पत्र

प्रिय ट्रम्प ! म गाजाको नरसंहारमा बाँच्न सफल प्यालेस्टिनीको तर्फबाट तपाईँलाई यो चिठी लेखिरहेको छु । म प्रेम र प्रतिरोधको सहर गाजाकै माटोमा जन्मेको र हुर्किबढेको हुँ । मैले गाजाबारे...

१९औँ शताब्दीको साम्राज्यको युगमा स्वागत छ !

डोनाल्ड ट्रम्पले कानुनको खिल्ली उडाउँदै गर्ने गरेका चर्तिकलाबारे अमेरिकी जनता पहिले नै सचेत भइसकेका थिए । ‘डिप स्टेट’ लाई निशाना बनाएर हुने गरेको अनवरत हमलाले ट्रम्प र उनका आसेपासे कसरी...

साउदीमा युक्रेन युद्धबारे रुस–अमेरिका वार्ता, के–के छन् प्राथमिकता ?

युक्रेनमा जारी युद्ध अन्त्य गर्ने उद्देश्यसहित रुस–अमेरिकाका उच्चस्तरीय प्रतिनिधिहरू साउदी अरबमा छलफल गर्ने सुरसारमा छन् । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबिच भएको ९० मिनेट लामो...

ट्रम्पको चीन नीति के हो ?

सन् २०२४ को अमेरिकी निर्वाचनमा करिब एक हजार जना प्रतिस्पर्धामा थिए । उनीहरू सिनेट (हाउस अफ रिप्रेजेन्टेटिभ)का लागि तथा राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति पदका आकांक्षी थिए । त्यस वर्ष करिब ८०...

म तिमीविरुद्ध एक्लै भए पनि प्रतिरोधको झण्डा उठाउँछु !

ट्रम्प महोदय ! मलाई साँच्चै संयुक्त राज्य अमेरिका आउन मन लाग्दैन । पट्यारलाग्दो लाग्छ । तथापि, त्यहाँ केही राम्रा कुरा पनि छन् । मलाई वाशिङ्गटन वरपरका काला जातिका मानिसको बस्तीमा...

‘जेन–जी’ को बुझिनसक्नु राजनीति

हामी सेलिब्रिटीहरूको युगमा बाचिरहेका छौँ । अमेरिकाको भूतपूर्व साथै हालका राष्ट्रपति पनि एक दशकभन्दा लामो समय ‘रियलिटी टिभी स्टार’ का रूपमा रहिसकेका मानिस हुन् । टेलर...

सलाम दक्षिण अफ्रिका !

‘गाजामा कहीँ पनि सुरक्षित ठाउँ छैन, यस्तो हेरेर बस्न संसारलाई लाज लाग्नुपर्छ ।’ यी पंक्ति अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको क्षेत्रमा काम गर्ने विख्यात आइरिस अधिवक्ता– ब्लिन्ने नि घरलाइगले अन्तर्राष्ट्रिय न्यायालयमा आफ्नो...

‘पुँजीवादले जलवायु संकट समाधान गर्न सक्दैन’

३७ वर्षे जापानी नागरिक काहेइ साइतो टोकियो विश्वविद्यालयका प्राध्यापक हुन् । उनले मार्क्सका कृतिहरूको अध्ययन गरेर पर्यावरणबारे मार्क्सको धारणासँग सम्बन्धित विषयमा विद्यावारिधि गरेका छन् । यस क्रममा उनले मार्क्सका मूल...

ट्रम्प युगमा विश्व व्यापारको दिशा

नवनिर्वाचित अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले विविध प्रकारका भन्सार दर बढाउने कुरा गरेका छन् । भलै आजको दिनमा यस्तो वृद्धि लागू भएको त छैन तर व्यापक सम्भावना भने बाँकी नै छ...

अराजकताको सँघारमा संसार

रोबर्ट डी. काप्लान संसार एक किसिमले भिरको डिलमा पुगेको देखिन्छ । घटना प्रवृति गतिला देखिएका छैनन् । यो त्यही अमेरिका हो, जसको मजबुत आर्थिक साथले पश्चिमा सभ्यतालाई दोस्रो विश्वयुद्ध...

अमेरिकाले सहयोग रोक्दा नेपालमा हंगामा

काठमाडौँ । प्रमुख विश्व शक्तिको रूपमा बेलायतलाई पछि पार्दै आफूलाई पहिलो श्रेणीमा उभ्याएसँगै अमेरिकामा विश्व राजनीतिको निर्णायक भूमिकामा छ । प्रत्येक संस्करणका अमेरिकी निर्वाचनले विश्व राजनीति र अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण अर्थ...

के युक्रेनमा सम्भव छ कोरियाजस्तो युद्धविराम ?

‘द न्युयोर्क टाइम्स’को रिपोर्टअनुसार अमेरिकी अधिकारी युक्रेनमा युद्धविराम प्रस्ताव गर्ने योजना बनाउँदै छन् । उनीहरूको प्रस्ताव कोरियामा सन् १९५३ मा भएको युद्धविरामसँग मिल्दोजुल्दो हुने अनुमान गरिएको छ । सहजै अनुमान...

कसरी कमजोर हुँदै गए संसारभरका वामपन्थी ?

थोमस पिकेटी विश्वकै अग्रणी अर्थशास्त्रीमध्ये एक हुन् । उनी दशकौँदेखि असमानताको घातक प्रभावबारे अध्ययन गरिरहेका समाजवादी अर्थशास्त्री हुन् । माइकल स्यान्डल प्रमुख राजनीतिक दार्शनिक हुन् । यी दुई बौद्धिक व्यक्तित्व...

जीडीपी राष्ट्रवाद

उदारवादी विचारले सबै खाले ‘राष्ट्रवाद’को विरोध गर्छ । यसले ‘राष्ट्रवाद’लाई अन्य राष्ट्रसँग अमिल्दो, दुस्मनीपूर्ण र प्रतिद्वन्द्वितायुक्त एकोहोरो विचार मान्छ । यस्तो बुझाइ पूर्णतः त्रुटिपूर्ण छ । तेस्रो विश्वको उपनिवेशविरोधी राष्ट्रवाद...

एआईको युगमा सुखी जीवन

(क) मानिसले कृत्रिम बौद्धिकता अर्थात् एआईप्रति देखाएको व्यवहार अनौठो छ । यसको ताजा उदाहरणका रूपमा जेनेरेटिभ एआई प्रयोग गर्ने ‘स्पोटिफाई र्‍याप्ड २०२४’विरुद्ध प्रयोगकर्ताले देखाएको निराशा र दिक्दारीलाई लिन सकिन्छ...

राष्ट्रपतिहरू बफादारीको अपेक्षा गर्छन्, तर ट्रम्प पूर्ण आज्ञाकारिताको माग गर्छन्

डोनाल्ड ट्रम्पले चार वर्षअघि यही सोमबारका दिन माइक पेन्सलाई ‘इलेक्टोरल कलेज’को मतगणनामा उपराष्ट्रपतिको भूमिका दुरुपयोगको दबाब दिएका थिए । पेन्सले अवज्ञा गरिदिए । ‘बफादारी नदेखाएर’ उनको पाउमा सैद्धान्तिक तथा संवैधानिक...

‘युद्धोन्मादले शासकहरूलाई डर लागेको छैन तर संसार आणविक युद्धको डिलमा उभिएको छ’

कोलम्बिया विश्वविद्यालयका प्राध्यापक जेफ्री डी. स्याक्स अर्थशास्त्र र विश्व अर्थतन्त्रको मामिलामा चर्चित नाम हो । हार्वर्ड विश्वविद्यालयबाट उच्च शिक्षा हासिल गरेका उनी कोलम्बिया विश्वविद्यालयको सर्वोच्च प्राज्ञिक भूमिका ‘सेन्टर फर डेभलपमेन्ट’...

हामीलाई अरुन्धती रोय किन चाहिन्छ ?

यो वर्षको पेन पिन्टर पुरस्कार अरुन्धतीले पाएकी छन् । अरुन्धती भन्नासाथ मलाई छुट्टै मजा आउँछ । अरुन्धतीको प्रशंसा गर्नभन्दा धेरै मजा मलाई कमै काम गर्दामात्रै आउँछ । सामान्य अवस्थामा हुँदा...

जस्टिन ट्रुडोको राजनीतिक जीवनको उकाली–ओराली

क्यानडाको उदारवादी पार्टीका नेता एवं प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले गएको सोमबार पार्टी प्रमुख तथा प्रधानमन्त्री दुवै पदबाट राजीनामा दिए । उनको पार्टीले अर्काे नेताको नाम छनोट नगर्दासम्म उनी दुवै पदमा कामचलाउ...

जम्मा एउटा अक्षर पढेर अथाह ज्ञान बटुलेका बुल्ले शाह

१७औँ शताब्दीको अन्तिम दशकमा पन्जाबको एक धार्मिक विद्यालयमा भर्ना भएका धेरै विद्यार्थीमा एकजना अनौठा विद्यार्थी आइपुगे । गुरुहरूले उनलाई अरबी वर्णमालाको पहिलो अक्षर ‘अलिफ’ (أ) बाट सिकाउन सुरु गरे ।...

सामाजिक सञ्जालबाट दिमाग जोगाउन किताब रोज्नुहोस्

म पुस्तकको समालोचना गर्छु । कुनै समय मैले गरेको समालोचना पढेर मानिसहरू आपसी जमघटमा चर्चा गर्ने गर्थे । लेखनीमा प्रयुक्त अध्ययनको दायरा हेरेर इष्र्याभाव जाहेर गर्थे । ‘आफूले पनि यति...

डलरको दादागिरी

उदारवादीहरू अन्तर्राष्ट्रिय मौद्रिक तथा वित्तीय प्रणालीले व्यापारका लागि आवश्यक भुक्तानी प्रणालीमा सहजीकरण गर्दै सर्वपक्षीय हितको काम गर्ने दाबी गर्छन् । वास्तविकता भने फरक छ । अन्तर्राष्ट्रिय प्रणालीको स्थापना पश्चिमा साम्राज्यवादी...

सिरिया फेरि एकपटक आफ्नै भूगोलको सिकार भयो

सिरियामा जारी गृहयुद्धमा हालै हायात ताहरिर अल–साम विजेताका रूपमा सतहमा देखापरेको छ । धेरैलाई लाग्न सक्छ, अब सिरियामा स्थायित्व पुनः स्थापित हुनेछ । वास्तवमा भन्ने हो भने यहाँ कहिल्यै स्थायित्व...

पश्चिमा मिडियाले जोलानीको ‘रिब्रान्डिङ’ कसरी गरिरहेका छन् ?

सिरियामा बसर अल–असदको पलायन र नयाँ नेताको रूपमा अबु मोहम्मद अल–जोलानीलाई कर्पोरेट मिडियाले व्यापक होहल्लाका साथ प्रचार गरिरहेका छन् । अल–कायदा र आईएसआईएससँगको घनिष्ठ सम्बन्धका बाबजुद जोलानीलाई यी मिडियाहरूले उत्साहका...

विश्वभर महिलाहरूको अधिकार कसरी खोसिँदै छ ?

इराकदेखि अफगानिस्तान हुँदै अमेरिकासम्म राज्यले विद्यमान कानुन कमजोर बनाउँदै गरेको, निष्क्रिय पार्दै लगेको अवस्थामा महिलाका आधारभूत स्वतन्त्रता नै कमजोर हुँदै जान थालेका छन् । सन् २०२१ बाट अफगानिस्तानको शासनमा रहेको...

‘युक्रेनको २६ ट्रिलियन डलरको खनिज अमेरिकाले आफ्नै पोल्टामा पार्नुपर्छ’

इराकको सन्दर्भमा डोनाल्ड ट्रम्पले त्यहाँको तेल हासिल नगरी इराकलाई मुक्त गराउनु खोज्नु अमेरिकी विदेश नीतिको सबैभन्दा ठुलो गल्ती हो भन्छन् । अहिले उनीसँग यस्तै गल्ती युक्रेनको सन्दर्भमा नदोहोर्‍याउने मौका छ...

मेरा कृति आफ्नै लयमा बाँच्नेछन्

उज्यालो र यसको सन्दर्भ गत जनवरीमा अपर्झट कुनै कामको सिलसिलामा आफ्नो स्टोर रुम मिलाउँदै गर्दा जुत्ताको एउटा पुरानो बट्टा फेला पर्‍यो । बट्टा खोलेर हेर्दा मेरो बाल्यकालका केही डायरी देखा...

दुई दार्शनिकको अस्तित्ववादी प्रेमकथा

जाँ पाल सार्त्र र सिमोन डी बेभोयर २०औँ शताब्दीमा दर्शनको इतिहास अध्ययन गर्ने जोसुकैले पढ्नैपर्ने दुई नाममा पर्छन् । ज्याँ पाल सार्त्र अस्तित्ववादको प्रमुख सिद्धान्तकार मानिन्छन् भने सिमोन डी बेभोयर...

डोनाल्ड ट्रम्पको ‘१८औँ ब्रुमेर’

सन् २०१६ देखि २०२० सम्म डोनाल्ड जे ट्रम्पले ४४औँ अमेरिकी राष्ट्रपतिका रूपमा काम गरे । अहिले उनले आफूलाई ४७औँ नम्बरको राष्ट्रपतिका रूपमा पुनः निर्वाचित गराउन सफल भएका छन् । कार्ल...

सत्तादेखि पतनसम्म : बशर–अल असदको उदय र अन्त्यको कथा

झण्डै ९ वर्षको हिंसात्मक द्वन्द्वसँगै केही वर्षदेखि तुलनात्मक रूपमा शान्त देखिएको सिरियामा पछिल्लो हफ्ता एक्कासी विद्रोही सैन्य बलले हमला गरेर बशर अल असदको सत्ता उल्ट्याइदिएसँगै विश्वभरका सञ्चारमाध्यममा सिरियाले पुनः स्थान...

पश्चिमा आधुनिकताले हामीलाई अहंकारी बनायो

आजको दिनमा हामीले कुनै अखबार उठाएर एक झलक मात्रै हेर्दा पनि सजिलै थाहा पाउन सक्छौँ, कुनै समय हामीलाई सहजै प्राप्त भएका जस्ता लाग्ने धेरै कुरा अहिले दुरुह हुँदै जान थालेका...

आफ्नै श्रीमान‍्बाट यतिसम्मको अपराध !

यो कथा हो मानव सभ्यताको कलंकको ! मान्छेले गर्न सक्ने अपराधको स्तर कहाँसम्म पुग्न सक्छ भन्ने अकल्पनीय उदाहरणको ! विचलित हुन, बेचैन हुन वा घटनाको बयानबाट क्रोधित हुन तयार भएर...

यस वर्षको नोबेल पुरस्कार, अमेरिकी खुला बजार नीति परित्यागको पक्षमा

स्वीडेनको ‘रोयल स्विडिस एकेडेमी अफ साइन्सेज’ले आर्थिक विज्ञान पुरस्कार समितिको सिफारिसमा यस वर्षको अर्थशास्त्रतर्फको नोबेल पुरस्कार केही समय अघि डारन आसेमग्लु, सिमन जोनसन र जेम्स ए. रबिन्सनलाई संयुक्त रूपमा दिने...

के हुँदैछ पाकिस्तानमा ?

कार्ल मार्क्स र एंगेल्सले सन् १८४८ मा कम्युनिस्ट लिगका लागि लेखेको घोषणा पत्रको पहिलो वाक्यमा लेखेका थिए– ’आज सारा युरोपलाई साम्यवादको भूतले सताइरहेको छ ।’ त्यसको १७६ वर्षपछि, अहिले दक्षिण...

दोस्तोयभ्स्कीका पाँच उपन्यास

‘दुनियाँलाई जित्न चाहन्छौ भने सुरुमा आफूलाई जित !’ यो कथन फ्योदोर दोस्तोयभ्स्कीले आफ्नो उपन्यास ‘डेमन्स’मा लेखेका छन् । झट्ट सुन्दा चसक्क मन छुने तर वास्तविक जीवनमा लागु गर्न लाग्दा असाध्यै...

आईएमएफको ऋणको पासोमा सास गुमाउँदै गरेको सुरिनामको कथा

सुरिनाम दक्षिण अमेरिकामा रहेको डचहरूको पूर्वउपनिवेश हो । आज पनि मान्छेको अतिक्रमणबाट थोरै मात्रै क्षति भएको सुरिनाम ९३ प्रतिशत वनले ढाकेको देश हो । संसारमा जम्मा तीनवटा मात्रै मुलुक छन्,...

सुनसरीमा हिउँदे मकै उत्पादन वृद्धि

सुकुम्बासीको प्रमाणीकरण गर्दै भूमि आयोग

कोशी प्रदेशले बढायो मोटरसाइकलको वार्षिक कर

कोशी प्रदेशका मन्त्रीले किन कुटे एकीकृत समाजवादीका नेता ?

लहान नगरपालिकाले ल्यायो एक अर्ब ६७ करोडको बजेट

महोत्तरी गाउँपालिकाको बजेट ४३ करोड ९४ लाख

रकम लिएर नाबालिका छोरीको भारतीयसँग विवाह गराउने आमा पक्राउ

सिरहामा मोटरसाइकल र साइकल आपसमा ठोक्किँदा तीन जनाको मृत्यु

बनेपा नगरको बजेट रु एक अर्ब २४ करोड ६५ लाख

ढुण्डिराज लोकतन्त्रमा जनता अधिकार सम्पन्न बन्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्ने नेता हुनुहुन्थ्याे : राष्ट्रपति

ललितपुर महानगरले कलेज अफ आर्ट स्थापना गर्ने

हेटाैँडामा नेकोस कप राष्ट्रिय महिला भलिबल र स्केटिङ प्रतियोगिता हुने

बाँदर नियन्त्रण गर्न सामुदायिक वनमा फलफूल खेती गरिने

गैँडाकोटले घरेलु मदिरालाई व्यावसायीकरण गर्ने

पोखराका गाडीको प्रदूषण जाँच गर्दा आधा गाडी मापदण्डमा फेल

भद्रगोल पोखरा महानगर : सञ्चालकसँग सम्पन्न प्रमाणपत्र छ, महालेखाको प्रतिवेदनमा छैन !

लुम्बिनी प्रदेशसभा बैठक स्थगित

कांग्रेस लुम्बिनी प्रदेश सभापतिद्वारा बजेटको विरोध, अनधिकृत स्थलमा बजेट बनाएको आरोप

बुटवलको नीति तथा कार्यक्रम : सीप तथा रोजगारमा विशेष जोड

लुम्बिनी प्रदेश सरकारको खर्च ११ महिनामा ५८ प्रतिशत, कुन मन्त्रालयको अवस्था कस्तो ?

कर्णालीले ७९ स्थानीय तहलाई दियो ४ अर्ब ५९ करोड, कुन पालिकालाई कति ?

कर्णाली आन्तरिक आम्दानीमा निरन्तर कमजोर

सङ्घीय अनुदानमा निर्भरता घटाउन कर्णालीले आन्तरिक आयमा ध्यान दिनुपर्छ

प्रदेश सधैँ अनुदानमा आश्रित हुनु हुँदैन

सुदूरपश्चिमका तीन क्रिकेट खेलाडी सम्मानित

१५ औँ राष्ट्रपति रनिङ शिल्डमा पदक विजेता खेलाडी तथा प्रशिक्षक सम्मानित

डोटी जिप दुर्घटना अपडेट : चालकसहित ३ जनाको मृत्यु

डोटीमा बोलेरो जिप दुर्घटना, दुई जनाको घटनास्थलमै मृत्यु