नीतिकथा

मिथक : छुनी कि नछुनी !

धर्मपिता कण्वसँग शकुन्तलाको ठुलै ठाकठुक पर्‍यो । कण्व देवराज इन्द्रको ब्रह्महत्याको दोषका कारण नछुनी बार्नुपर्छ भन्थे शकुन्तला एउटाले गरेको पाप अर्कोले किन बोक्ने भन्थिन् । कण्व धर्मशास्त्रको हवाल दिन्थे शकुन्तला...

नीति कथा : पण्डितहरूको त्यो मूर्खता

जीवनमा विद्याको कति बढी महत्त्व हुन्छ भन्ने सबैलाई थाहा छ । धन र विद्या कुन ठुलो भनेर सोध्ने हो भने प्रायः सबैले विद्या नै ठुलो भन्ने गरेका हुन्छन् । धन...

वैदिक कथा : सङ्गतको प्रभाव

नीतिशास्त्र भन्छ ‘सङ्र्गजा दोष गुणा भवन्ति’ अर्थात् संसर्गले दोषलाई गुणमा र गुणलाई दोषमा परिणत गर्छ, गर्न सक्छ, गरिदिन्छ । संसर्ग भनेको सङ्गत हो । सङ्गतमा ठूलो शक्ति हुन्छ । उसले...

नीतिकथा : आफू भला जगत् भला

अरूलाई सहयोग गर्नेलाई भगवान्ले पनि सहयोग गर्छन् । त्यस्तै असहयोग गर्ने, पाएसम्म ठगठाग गर्नेले भने भगवान्को तर्फबाट ठगिनुपर्छ । यही नै सनातन वा दैवी नियम हो । भाइबहिनीहरूका जानकारीका लागि...

नीतिकथा : अनमोल सन्देश

सेवा गर्न र सहयोग गर्न धन नै हुनुपर्छ भन्ने छैन । हिजोआज त यसका लागि पदको समेत खोजी गर्ने गरिन्छ । सेवा गर्नकै लागि पद चाहिएको भनिन्छ र यसैका लागि...

नीतिकथा : विगतलाई धिक्कार्दै मृत्युको प्रतीक्षा

मानिसलाई ढाँट्न सकिए पनि भगवान्लाई सकिन्न । जति नै गोप्य तरिकाले ढाँटेको भए पनि भगवान्ले थाहा पाएर हिसाब किताव राखेका हुन्छन् र मौका आउनासाथ हिसाब राफसाफ गर्न लगाउँछन् । भाइबहिनीहरूका...

नीतिकथा : कर्मफल

संसारमा जे रोपिएको छ त्यस्तै फल्छ । अहिलेसम्म एउटा चीज रोपेर अर्को फल प्राप्त भएको उदाहरण कतै भेटिएको छैन । फरक यति हो राम्रो काम गर्नेले राम्रै फल पाउँछन् नराम्रो...

नीतिकथा : लोभले लाभ लाभले विलाप

नेपालीमा एउटा भनाइ छ लोभले लाभ, लाभले विलाप । जुन चीजमा लोभ गरियो थियो त्यो प्राप्त भो लाभ भयो तर दिगो भएन । तत्कालै जसरी आएको थियो त्यसैगरी गयो ।...

नीतिकथा : बाँदर र गोहीको दोस्ती

धेरै पहिलेको कुरा हो । एउटा गाउँ नजिक ठूलो तलाउ थियो, जसको किनारमा रहेको जामुनको रुखमा एउटा बाँदर बस्ने गर्थ्यो । रुखसित उसको यति बढी लगाव थियो कि हमेसा छाड्दैनथ्यो...

नीतिकथा : दुःखीको सेवा

साधु सन्तहरू भन्ने गर्छन् मानवसेवा नै माधवसेवा हो । नीतिशास्त्रले पनि ‘सेवा हि परमो धर्म’ भनेर सेवालाई नै जोड दिएको छ । जहाँ बालक, वृद्ध, बिरामी, अशक्त, असहाय, दुःखी, दरिद्री...

नीतिकथा : युधिष्ठिरको परीक्षा

प्रसङ्ग महाभारतको हो । जतिबेला द्रौपदीसहित पाण्डवहरू स्वर्गारोहणको बाटामा थिए त्यतिबेला लेक लागेर सर्वप्रथम द्रौपदी ढलेकी थिइन् । उनी ढलेको देखेर सहदेवले त्यसको जानकारी दाजु युधिष्ठिरलाई गराए तर युधिष्ठिरले भने...

नीतिकथाः परोपकार

महापुरुषहरू परहित र परोपकारको चिन्तन गर्छन् । उनीहरू आफूमाथि जस्तोसुकै विपत्ति आइपरे पनि त्यसको परवाह गर्दैनन् तर परोहितका मामिलामा भने सास छउन्जेल लागिरहेका हुन्छन् । यस्तैमा राजा विक्रमादित्य पनि पर्छन्...

नीतिकथा : जीवनको उद्देश्य

धेरै पहिले एउटा सहरमा एक सज्जन चिकित्सक दम्पती बस्थे । पति मेडिसिन विशेषज्ञ थिए पत्नी स्त्रीरोग विशेषज्ञ । उनीहरूको राम्रै चलेको अस्पताल थियो । धन सम्पत्तिको कमी थिएन । कमी...

नीतिकथा : श्रद्धाको शक्ति

संसार श्रद्धा र विश्वासमा टिकेको छ । जीवनमा यसले विशेष महत्व राख्छ । श्रद्धा र विश्वास विना कुनै पनि काम गर्न सकिन्न । श्रद्धा र विश्वास भए जतिसुकै ठूलो काममा...

नीतिकथा : बुबाले दिएको त्यो हिम्मत

जीवनमा एक्लो छु, असहाय छु, केही पनि गर्न सक्दिन भन्न थाले वास्तवमै केही पनि गर्न सकिन्न तर एक्लो छैन, गर्न सक्छु, साथमा कोही छन् नभए पनि भगवान् त पक्कै छन् ...

नीति कथा : कुअन्नको प्रभाव

नीतशास्त्र भन्छ कुअन्न खानु हुँदैन, अन्यथा जीवन वार्बाद हुन सक्छ । यसो त अन्न आफैँमा कुअन्न हुँदैन । अन्न भनेको प्राण हो, प्राण कुप्राण हुने प्रश्नै आउन्न तर त्यही अन्न...

पौराणिक कथा : पाप र धर्म

कतिपय मानिस पापको प्रशंसा गर्छन्, जहाँ पाप जहाँ फलिफाप भन्छन् र त्यस्तै काम रुचाउँछन् । उनीहरूले ठानेका हुन्छन् धर्मको बाटो गाह्रो मात्र छैन सितिमिति उन्नति र प्रगतिमा पनि हुँदैन तर...

नीतिकथा : उपदेश

अरूलाई अर्ती र उपदेश दिन सजिलै हुन्छ । यसो गर्नुपर्छ, त्यसो गर्नुपर्छ, यस्तो गर्नु हुन्न त्यस्तो गर्नु हुन्न भन्यो भइहाल्यो तर जति बेला आफूलाई पर्छ त्यति बेला थाहा हुन्छ कि...

नीतिकथा : बाबु आमाको सेवा

भनिन्छ बाबु र आमा देवता समान हुन्छन् । उपनिषद् शास्त्रले यही भनेको छ । नीतिशास्त्रले यही भनेको छ । धर्मशास्त्रले यही भनेको छ । धर्मगुरुहरूले यसै भनेका छन् । यसको...

नीतिकथा : भाग्य

प्रायः हामी अरूका बारेमा बढी नै जानकार हुन्छौँ, जानकारी राख्छौँ । फलानो यस्तो, ढिस्कानो उस्तो, फलानाले यसो ग¥यो, उस्तो भन्यो, ढिस्कानोले यस्तो ग¥यो, उस्तो भन्यो भन्छौँ तर आफ्नो बारेमा भने...

व्यावहारिक शिक्षा किन र कसरी ?

शिक्षा व्यावहारिक हुनुपर्छ अन्यथा जानेको बा बुझेको ज्ञान पुस्तकको ठेलीमै सीमित रहन्छ । परेको बेला काम दिँदैन, काम लिन सकिन्न । त्यसैले सैद्धान्तिक ज्ञान केवल ज्ञान मात्र हो भने व्यावहारिक...

पौराणिक कथा : कर्मफल

नेपालीमा एउटा उखान छ– ‘जसले अङ्गार खान्छ उसैले कालो दिसा गर्छ ।’ यसलाई भाइ, बहिनीहरूले पनि सुनेको हुनुपर्छ । नसुनेका भए पनि मम्मी, बाबा, दाजु, दिदी तथा काका, काकीलाई...

नीतिकथा : त्यस्तो राजा के राजा ?

कथा निकै पुरानो हो । एकपटक कुनै देशका राजा कतै जाँदै थिए । बाटामा कसैले हानेको ढुङ्गा आएर उनलाई लाग्यो । चोट ठूलै थियो, रगत धेरै नै बग्यो । केही...

नीतिकथा : धन कमाउने तरिका

परापूर्वकालमा एउटा गाउँमा गरीब सज्जन बस्थे । गरीवीको कारण उनको जीवन कहालीलाग्दो नारकीय दुःखमा पिल्सिन विवस थियो । सन्तान धेरै थिए आम्दानी थिएन । घरमा न खाने दाना थियो न...

गुरु द्रोणाचार्यको व्यक्तित्व र कृतित्व

महारथी द्रोणाचार्यको नाम भाइबहिनीहरूले पनि सुनेको हुनुपर्छ । उनी कौरव र पाण्डवका गुरु हुन् भन्ने पनि धेरैले सुनेको हुनुपर्छ र महाभारत युद्धमा भीष्मको अवसानपछि उनैले कौरवपक्षको नेतृत्व गरेका थिए भन्ने...

जीवनदर्शन : निरोगीताको सरल सूत्र

मानव जीवन प्रकृतिको अनमोल वरदान हो, सितिमिति मिल्दैमिल्दैन । अनेक तारतम्य मिलेर मात्र सम्भव भएको हुन्छ । यद्यपि हामीलाई के लाग्न सक्छ भने शरीर त्यत्तिकै प्राप्त भएको हो । बाबु...

कश्यपको कथा : दिव्य आभूषण

एकादेशमा एक जना व्यापारी थिए । व्यापारको शिलशिलामा विभिन्न स्थानमा जान्थे, नानाभाँतीका चलाखी गरी ठगी धन्दा चलाउँथे । छलकपट र धुर्त्याइँमा मानौँ विद्यावारिधि नै गरेका थिए । जस्तै मै हुँ...

वैदिक कथा : महर्षि वशिष्ठ यसरी महान् बनेका थिए

धनी हुनु, धनसम्पत्ति कमाउनु, कमाउनसक्नु, ठूलो पदमा पुग्नु, पुग्नसक्नु, ठूलठूला सार्वजनिक पद ओगट्नु, ओगट्ने तरक्की गर्नसक्नु मात्र महान हुनुको लक्षण होइन । यस्तो काम त पहुँच हुने, पहुँच पु¥याउनसक्ने सबैले...

कश्यपको कथा : चोरको चलाखी

कथा निकै पुरानो हो । एउटा गाउँमा चोरको बिगबिगी थियो । दिनहुँ सानो ठूलो चोरीको घटना भइरहन्थ्यो । कहिले यता चोरी भयो भन्ने सुनिन्थ्यो कहिले उता । कहिले घर फोरिन्थे...

वैदिक कथा : देवराज इन्द्र किन ठगिए ?

नीतिशास्त्र भन्छ शुभकार्य गर्न विलम्ब गर्नुहुँदैन र साइत पर्खनु पनि राम्रो होइन । यस्ता कार्य सकेसम्म भोलि गर्छु भनिएको भए आजै गर्नुपर्छ, भरे गर्छु भनिएको भए अहिले नै गर्ने प्रयास...

वैदिक कथा : किन मारिए शम्बरहरू ?

वेदमा एउटा कथा छ । प्राचिनकालमा नर्य, यदु, तुर्वीति र तुर्वस नामका राजा थिए । उनीहरूका पार्थिव शरीर र राज्य अलग अलग भए पनि मन, वचन र विचार एउटै थियो...

कश्यपको कथा : यसरी खोलिदियो उखुको फलले राजाको आँखा

एकादेशमा मकरध्वज नामका राजा थिए । उनको नाम जति राम्रो थियो स्वभाव ठीक विपरीत । सनकाहा थिए, जे मन लाग्यो त्यही गर्थे, गर्न लगाउँथे । उनको व्यवहारबाट दरबारमा सबै हैरान...

वैदिक कथा : सरमाको शिक्षा

सुर र असुरहरूका नाम भाइबहिनीहरूले पनि सुनेको हुनुपर्छ । वैदिक सनातन संस्कृतिमा दुई सम्प्रदाय छन्, जसमा सुर र असुर पर्छन् । यीमध्ये सुर सम्प्रदायमा देवताहरू पर्छन् भने असुर सम्प्रदायमा दानवहरू...

कसरी बचाउँथे वैदिक महर्षिहरू मरेका मानिसलाई ?

परापूर्वकालको कुरा हो । एकपटक देवराज इन्द्रले महर्षि दध्यङ् आथर्वण समक्ष गएर आत्मज्ञान सम्बन्धी शिक्षा पाउन आग्रह गरे । महर्षिले आगन्तुकतर्फ हेर्दैनहेरी भने– ‘शिक्षा त दिउँला नै पहिले यो...

पौराणिक कथा : अनुसूयाको परीक्षा

आफूहरूभन्दा अनुसूया ठूली सती नारी हुन् भनेको सुन्दा त्रिदेवी (सावित्री, लक्ष्मी र पार्वती) ले सहन सकेनन् । आफूहरूभन्दा ठूला सती नारी संसारमा कोही छैन भन्ने उनीहरूको घमन्ड थियो तर यहाँ...

नीतिकथा : क्षमाधर्मको चमत्कार

कसैले कुनै गर्‍यो भने सजायको सट्टा माफी दिनुलाई क्षमा भनिन्छ, जसलाई धर्मशास्त्रले ठूलो धर्म मानेको छ । क्षमा दुई किसिमको हुन्छ । शक्ति नभएर दिने क्षमा र शक्ति भएर पनि...

नीतिकथा : उपहासको नतिजा

कतिपय मानिसमा अरूको उपहास गर्ने बानी हुन्छ । हिजोआजक सायद यसलाई प्र्याङ गर्ने भनिन्छ क्यारे । अरूको उपहास गर्दा गर्नेलाई एकछिन मजै होला, मजा हुने भएर नै गरेका होलान् तर...

नीतिकथा : कमिलाको बुद्धि

धेरै पहिलेको कुरा हो । गर्मीको मौसम थियो । घामको प्रचण्ड तापका कारण त्यस्तै नपरी कोही पनि बाहिर निस्कँदैनथे । निस्कनै परे पनि पूर्ण बन्दोबस्तीका साथ धूपबाट बच्ने उपाय गरेर...

नीतिकथा : अतिले गराएको खती

धेरै पहिलेको कुरा हो । एकपटक एउटा स्याल निकै थलियो । कुकुरलाई झम्टँदा लडेर शरीरमा लागेको चोट निको हुनै हप्तौं लाग्यो । बिस्तारै शरीरको घाउ त निको भयो तर भोकको...

नीतिकथा : कपास

पाखाभरि कपासका बिरुवा लगाइएको थियो । कपासका ती बिरुवा फुलेर फक्रँदै थिए । तिनीहरूमध्ये एउटा सानो भर्खरै फक्रँदै गरेको कपास असाध्यै सुन्दर थियो । आफ्नो सुन्दरतामा मख्ख थियो । अत्यन्तै...

कोशीमा बेरुजु रकम घटे पनि प्रतिशतका आधारमा छैन सन्तोष गर्ने ठाउँ

राजनीतिक नेतृत्वले नै बेरुजु घटाउन पहल गर्नुपर्छ : महानिर्देशक थापा

बेरुजु के हो ? किन गरिन्छ लेखापरीक्षण ?

कोशीमा विपक्षी दल आक्रामक, सरकार रक्षात्मक

परवानीपुरदेखि पटेलनगर क्षेत्रमा जल निकासी प्रणालीमा सुधार हुन्छ : मन्त्री यादव

पार्टी प्यालेसको स्विमिङ पुलमा डुबेर मृत्यु

‘रामा यादव स्मृति’ पत्रकारिता पुरस्कारबाट रातोपाटीकर्मी सहित २ जना सम्मानित

सर्लाहीमा हुरीका कारण ६ जना घाइते

चितवनमा गैँडाको खागसहित दुई जना पक्राउ

बागमती प्रदेशसभा बैठक आज बस्दै, संसद् चल्न नदिने रणनीतिमा प्रतिपक्षी दल

रामेछापमा दम्पतीलाई निर्घात कुटपिट गरेर लुटेको आरोपमा एक जना पक्राउ

अख्तियार कार्यालयमा रौतहटको स्थानीय तहसम्बन्धी धेरै उजुरी

पढ्ने विद्यार्थी नभएपछि बेनीका दुई विद्यालय बन्द

साढे ३ करोडमा पोखरा-२६ को वडा कार्यालय बन्ने

ट्र्याक खुलेको दुई दशकपछि गलकोट–ताराखोला सडक कालोपत्र

परीक्षणमै सीमित बागलुङमा प्याराग्लाइडिङ

लुम्बिनी सरकारको वैशाख मसान्तसम्मको खर्च ४६ प्रतिशत, कुन मन्त्रालयको कति ?

लुम्बिनी प्रदेश सरकारले आज नीति तथा कार्यक्रम ल्याउँदै

कपिलवस्तुमा अवैध उत्खनन् रोक्न माग गर्दै जनमोर्चाले बुझायो ज्ञापनपत्र

लुम्बिनीमा राजश्व सङ्कलन सम्बन्धी विधेयक पारित

‘मध्यपहाडी लोकमार्गको अवधारणा बसाइसराइ न्यूनीकरण गर्न अघि बढाइएको हो’

उत्तरी हुम्लाको तिलगाउँ पहिरोले क्षतविक्षत, नागरिक राहत र उद्धारको पर्खाइमा

हुम्लाको लिमी उपत्यकाको तील गाउँ हिम पहिरोको उच्च जोखिममा

जनताको पक्षमा काम गर्ने पार्टी माओवादी केन्द्र नै हो: प्रचण्ड

सात वर्षमा पनि बनेन दैजी–जोगबुढा सडक

सुदूरपश्चिम प्रदेशको वनमन्त्रीमा रामेश्वर चौधरी नियुक्त

बैतडीमा रेबिजविरुद्ध खोप अभाव

बाउन्न वर्षको उमेरमा विद्यालय भर्ना भएर कक्षा १ मा पढ्दै वडासदस्य डल्लीदेवी

काठमाडौँबाट अफिमसहित दुई जना पक्राउ

यी बेलायतीले तोडे सगरमाथा आरोहणको आफ्नै रेकर्ड

असई कुन्जाङ छोपेल शेर्पाद्वारा सगरमाथाको सफल आरोहण