माया श्रेष्ठ
काठमाडौंका सडक र गल्ली गल्लीमा फोहोरको डङ्गुरले दुर्गन्ध फैलिनुका साथै सरुवा रोग फैलिने जोखिम बढेको छ । पछिल्ला दिनहरुमा वर्षाका कारण झन् सङ्क्रमणजन्य रोगको जोखिम बढेको स्वास्थ्यकर्मीहरू बताउँछन् । त्यसमाथि यो मौसममा विभिन्न सङ्क्रमणजन्य रोग देखिने समय नै रह...
घुँडा खिइने समस्या आजभोलि एक प्रमुख समस्या बन्न थालेको छ । घुँडा खिइने समस्यालाई ओस्टयो आर्थराइटिस पनि भनिन्छ । घुँडा शरीरको एक महत्त्वपूर्ण जोर्नी हो । सामान्य रूपमा हिँडडुल गर्न, उकालो ओरालो हिँड्न र जस्तो सुकै शारीरिक व्यायाम गर्न घुँडा आवश्यक पर्छ । विशेष गरी धेरै ...
चालिस कटेपछि मात्रै हाइ ब्लडप्रेसर अर्थात् उच्च रक्तचाप रोग लाग्छ भन्ने आमधारणा छ । यद्यपि नेपालमा नेपालमा सन् २०१९ मा गरिएको स्टेप सर्भेमा कुल जनसङ्ख्याको २४.४ प्रतिशत अर्थात् ४७ लाख नेपालीमा उच्च रक्तचापको समस्या भएको देखिएको थियो । जसमा, १५ देखि २४ वर्षका झण्डै १० प्रतिशत ...
स्थानीय तह निर्वाचन अन्तर्गत पर्वत जिल्लाका दुई नगरपालिका र पाँच गाउँपालिकाकै नतिजा सार्वजनिक भएको छ । जिल्लाका दुई नगरपालिकामध्ये दुवैको प्रमुखमा नेपाली काँग्रेस विजयी भएको छ । कुश्मा नगरपालिकाको उपप्रमुखमा नेकपा एमाले र फलेवास नगरपालिकाको उपप्रमुखमा नेकपा माओवादी ...
पछिल्लो समय क्यान्सरका बिरामी बढ्दै गएका छन् । मुख्यतः फोक्सो, स्तन, पाठेघरको मुख, डिम्बासय, पाचन प्रणालीमा क्यान्सर बढी देखिन्छ । जसमध्ये सबैभन्दा बढी फोक्सो क्यान्सरका बिरामी रहेका इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले जनाएको छ । फोक्सोको क्यान्सरका बिरामी नेपालमा मात्...
सरकारले सन् २०३० सम्ममा १० हजार बढी मिड्वाइफ्री उत्पादन गरिसक्ने महत्वाकांक्षी लक्ष्य राखेको छ । तर, यो लक्ष्य पुरा हुने लक्षण देखिदैन । किनकि दक्ष प्रसूतिकर्मी सम्बन्धि राष्ट्रिय नीति २०७३ को दीर्घकालीन रणनीति बनाएको ६ वर्षको अवधिमा जम्मा २८ जना मिडवाइफ्री मात्रै उत्पादन गर्न स...
स्वास्थ्यकर्मी र स्वास्थ्य संस्थामाथि आक्रमण गर्नेलाई विगतभन्दा थप कडा सजायसहित अध्यादेश जारी गरिएको छ । स्वास्थ्यकर्मी तथा स्वास्थ्य संस्थाको सुरक्षा सम्बन्धी ऐन, २०६६ लाई संशोधन गरी स्वास्थ्य तथा स्वास्थ्य संस्थाको सुरक्षा सम्बन्धी पहिलो संशोधित २०७९ अध्यादेश जारी भएको छ । अध्याद...
नेपालमा कोरोनाभाइरसको जोखिम कायम रहेको स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले जनाएको छ । हाल नेपालमा संक्रमण दर घटेको भए पनि छिमेकी मुलुक भारतमा संक्रमण दर बढ्दै गएको छ । यसअघि कोरोना संक्रमणका तीन वटै लहरलाई केलाउँदा भारतमा संक्रमण दर उच्च विन्दुमा पुगेको एक महिनापछि ...
सरकारले सातामा दुई दिन बिदा दिने निर्णय गरेसँगै बिदाको पक्ष र विपक्षमा मतहरू सार्वजनिक भइरहेका छन् । तर, स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालय र सरकारी तथा निजी संघमा आबद्ध स्वास्थ्यकर्मीबीच पनि आइतबारको सार्वजनिक बिदाका विषयमा मत बाझिएको छ । चिकित्सक संघ नेपाल (गोद...
स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले सन् २०३० सम्मका लागि स्वास्थ्य रणनीतिको प्रारम्भिक मस्यौदा तयार पारेको छ । मन्त्रालयले सो अवधिका लागि प्रारम्भिक ५ वटा रणनीतिक उद्देश्य तयार पारेको छ । जसमा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा सुनिश्चितता, स्वास्थ्यका वृहत निर्धारक सम्बोधन गर्ने, स्वास्थ्य ...
नेपालमा आवश्यकता भन्दा अधिक मात्रामा प्रयोग गरेको पाइएको छ । नेपालमा अधिक मात्रामा नुनको उपभोग गर्ने प्रतिदिन बढ्दै गए पनि सरकारले आवश्यक कुनै कदम चाल्न सकेको छैन । करिब डेढ वर्षअघि स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले आयोडिनयुक्त नुन अधिक मात्रा सेवन हुँदै आ...
सरकारले नसर्ने रोगको भारलाई सम्बोधन गर्ने रणनीति ल्याएको छ । नसर्ने रोगमध्ये सन् २०२५ सम्ममा सबै जिल्लामा मानसिक सेवालाई प्राथमिकतामा पारिएको हो । नसर्ने रोगहरूको रोकथाम र नियन्त्रणका लागि बहुक्षेत्रीय कार्य योजना रणनीति ल्याइएको छ । यस क्रममा नसर्ने रोग अन्तर्गतको म...
स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले गर्मी बढेपछि सचेत हुन आग्रह गरेको छ । गर्मी मौसममा तातो हावा ‘लु’ ले स्वास्थ्यमा जोखिम पुर्याउन सक्ने भएकाले सचेत रहन स्वास्थ्य मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा. समीरकुमार अधिकारीले आग्रह गरेका छन् । यो मौसममा चल्ने तातो हावाले धे...
सुर्तीजन्य पदार्थमा कर बढाउँदा अवैध कारोबार बढ्छ भन्ने धारणालाई एक अध्ययन गलत ठहर गरेको छ । नेपाल विकास अनुसन्धान प्रतिष्ठानले गरेको अध्ययनले नेपालमा ०.३३ प्रतिशत मात्र अवैध चुरोट फेला परेको देखाएको हो । प्रतिष्ठानले हिमाल पहाड तराई गरी ११ जिल्लामा ४३०० सय भ...
आयातित औलोका बिरामी बढेसँगै नेपाललाई औलोमुक्त बनाउने अभियानमा चुनौती थपिएको इपिडिमिलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले जनाएको छ । आयातित औलोका बिरामी सात प्रदेशमध्ये कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा बढी देखिने गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा प्रदेशअनुसार आयातित बिराम...
आफ्नो अनुहारलाई सफा र आकर्षक बनाउने इच्छा सबैलाई हुन्छ । तर मौसम अनुसार अनुहारको स्याहार गर्न नजान्दा कतिपयलाई समस्या भइरहेको हुन सक्छ । मौसम अनुसार अनुहारको स्याहार गर्ने तरिका फरकफरक हुन्छ । गर्मी मौसममा पसिना आउने भएकाले अनुहारको स्याहारमा विशेष ध्यान दिनुपर्ने ...
नेपालमा सबैभन्दा बढी नसर्ने रोगमा खर्च भएको पाइएको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार नसर्ने रोगमा भएको खर्च सबै रोग र स्वास्थ्य समस्यामा भएको कुल खर्चको झन्डै आधा हो । यति मात्रै होइन, नसर्ने रोगको उपचारमा व्यक्तिगत खर्च पनि उच्च भएको अध्ययनले देखाएको छ । यस्तै, नसर्ने रोगमा ५६...
सरकारले ५ देखि ११ वर्षसम्मका बालबालिकालाई खोप लगाउने बताउँदै आए पनि अझैसम्म उनीहरुले पाएका छैनन् । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले लामो समयदेखि बालबालिकाका लागि कोरोनाभाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको खोप भित्र्याउने प्रक्रियामा रहेको बताउँदै आए पनि कहिलेसम्म खोप प्र...
छिमकी मुलुक भारत र चीनमा कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) सङ्क्रमण बढेसँगै नेपालमा बुस्टर खोप लगाउनेको सङ्ख्या बढ्न थालेको छ । नेपालमा हाल ६६.४ प्रतिशत नागरिकले कोरोनाविरुद्धको पूर्णमात्रा खोप लगाए पनि करिब ३१ प्रतिशत नागरिकले खोप लगाएका छैनन् । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या...
सरकारले स्थानीय तहहरूमा दुई वर्षभित्र आधारभूत अस्पताल निर्माण गरिसक्ने लक्ष्य राखे पनि निकै सुस्त गतिमा अगाडि बढेको स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयको तथ्याङ्कले देखाएको छ । हाल ६६ वटा मात्रै अस्पताल निर्माणका लागि बजेट निकासा भएको तथ्याङ्क छ । सरकारले २०७७ साल...
पछिल्लो समय गर्मी ह्वात्तै बढेको छ । गर्मी याममा छालामा छिटै सङ्क्रमण हुने चिकित्सकहरू बताउँछन् । गर्मीसँगै धुवाँ, धुलो अर्थात् बाहिरी वातावरणको ख्याल नगरेमा छालामा प्रत्यक्ष असर पुर्याउँछ । गर्मीले साना बालबालिकादेखि सबै उमेर समूहलाई सताउने गर्छ । गर्मी मौसममा बा...
नेपालमा बालबालिकाका लागि पहिलो पटक टाइफाइडविरुद्धको खोप अभियान सञ्चालन भइरहँदा केही अभिभावक आफ्ना बालबालिकालाई खोप लगाइदिने कि नलगाइदिने भन्ने दोधारमा छन् । किनभने नेपालमा टाइफाइडविरुद्धको खोप अभियान सञ्चालन नहुँदै निजी स्वास्थ्य संस्थाबाट टाइफाइडविरुद्धको खोप लगा...
२०७९ सालको आगमन भइसकेको छ । त्रासदी, संघर्ष, अन्योल आशाको मिश्रित अनुभूति दिलाएर २०७८ सालले बिदा लिएको छ । स्वास्थ्यको क्षेत्रमा २०७८ साल त्यति सुखद् भने रहेन । कोरोनाको कहरकै बीच हामीले २०७८ साललाई बितायौँ । २०७८ को सुरुवातमै नेपालमा कोरोनाभाइरसको ‘युके...
नेपालमा कोरोना विरुद्धको खोप अभियान सुस्त गतिमा सञ्चालन हुँदा खोप खेर जाने सम्भावना बढेर गएको छ । अप्रिलको अन्त्यसम्म अर्थात् वैशाख १७ गतेसम्म जोनसोन र एस्ट्राजेनिकाको १३ लाख मात्रा खोप लगाइ सक्नुपर्ने बाध्यता छ । किनभने वैशाख १७ सम्म मात्रै सो खोप लगाउन मिल्छ । अब अप्रिलक...
सरकारले लक्षित समूहका सबै जनसङ्ख्यालाई चैत मसान्तभित्र कोरोनाभाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको खोप लगाइसक्ने घोषणा गरेको थियो । तर, उक्त समयावधि सकिनु दुई दिन अघिसम्म १८ वर्षमाथिका ८३ प्रतिशत अर्थात् एक करोड ६४ लाख ६१ हजार ४५६ जनाले मात्र पूर्ण मात्राको खोप लगाएका छन् ।...