अर्थ-विचार

कैलालीमा तोरी लगाइने २० हजार हेक्टरमा चैते धानको सम्भावना

हामीकहाँ धान बाली मुख्य गरी दुई सिजनमा लगाउने गरिन्छ— हिउँदमा चैते धान र वर्षामा बर्खे धान । चैते धानको उत्पादकत्व प्रतिहेक्टर ४.९७ मेट्रिक टन छ । बर्खे धानको तुलनामा चेतै...

हाम्रो अर्थतन्त्रमा धानको योगदान : उत्पादन बढाउन के गर्ने ?

आज (१५ असार) २१औँ ध्यान दिवस । ‘जलवायुमैत्री कृषि, धान उत्पादनमा वृद्धि’ नारासहित सरकारले यस वर्षको धान दिवस मनाइरहेको छ । धान र मनसुन नेपाली अर्थतन्त्रका बलिया खम्बा हुन् ।...

मौद्रिक नीति : कसिलो कि लचिलो ?

आगामी आर्थिक वर्ष २०८१/८२ का लागि सरकारले संसद्मा बजेट प्रस्तुत गरिसकेपछि मौद्रिक नीतिबारे मन्थन सुरु भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले पनि मौद्रिक नीति निर्माणको गृहकार्य थालिसकेको छ । ...

बजेट घोषणापछिको सीमा क्षेत्रको अर्थतन्त्र

सरकारले आव ०८१/८२ को बजेट यही जेठ १५ गते संसद्मा पेस गर्‍यो । यसपालिको बजेटमा सीमा क्षेत्रका उद्योगी व्यवसायीले यो अपेक्षा गरेका थिए— सीमा क्षेत्रको व्यापारमा सुधार गरी चोरी–पैठारीलाई निरुत्साहित...

बन्ने होइन त करोडपति ?

वित्तीय साक्षरताको प्रशिक्षणका सिलसिलामा केही महिनाअघि राजधानीको एक विद्यालयका विद्यार्थीले गरेको प्रश्न आजसम्म मेरो मानसपटलमा गुञ्जिरहेको छ, ‘के म पनि करोडपति बन्न सक्छु ?’ त्यो १० वर्षको अबोध बालकलाई मैले...

पाउडर दुध र मक्खन बजारमा नजाँदा किसानको भुक्तानीमा समस्या

अहिले बजारमा दुधको खपत भइरहेको छैन । अहिले उत्पादन कम, खपत बढी हुने सिजन हो । तर गत वर्षदेखि बजारको मागभन्दा दुध उत्पादन बढी भइरहेको छ । त्यसले गर्दा बढी...

‘आलु तथा तरकारी बालीमा आसलाग्दो काम गरेका छौँ’

हाम्रो सबै भौगोलिक क्षेत्रमा सबै मौसममा उत्पादन हुने बाली हुन्, आलु तथा तरकारी । तरकारी बालीको कुरा गर्दा हामीकहाँ ५६ वटा तरकारीलाई रेकर्डमा राखिएको छ । जसमा ५४ वटा ‘आइडेन्टिफाई’...

जलवायु परिवर्तनले कृषिमा परेको प्रभाव र यसबाट बच्ने उपाय

जलवायु परिवर्तन गम्भीर वैश्विक पर्यावरणीय समस्या हो । यसको अध्ययन र अनुसन्धान गर्ने काम व्यापक रूपमा भइराखेको छ । सूर्यको किरणहरू जुन पृथ्वीमा पुग्दछन्, यसका केही अंश वायुमण्डल तथा पृथ्वीद्वारा...

‘लगानीकर्ता ढुलमुल हुने अवस्था आयो’

संघीय सरकारले जेठ १५ गते ल्याएको बजेटलाई लिएर विभिन्न टिका टिप्पणी र बहस भइरहेको छ । वर्तमान हाम्रोदेशको राजस्व सङ्कलन, वैदेशिक अनुदान र ऋणलगायतको अवस्थाका कारण सरकारले धेरै लोकप्रिय कार्यक्रम...

घरघरमा व्यावसायिक भैँसी पालन र तरकारी खेतीले बदलिएका गाउँ

सुर्खेत । सुर्खेतमा ०७५ सालदेखिनै कृषि क्षेत्र विकास कार्यक्रम लागु छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालय अन्तर्गत सञ्चालित यो कार्यक्रमले व्यावसायिक पशुपालन र परम्परागत रुपमा खेती गर्दै आएका कृषकलाई...

असमानता निम्त्याउने बजेट र कर प्रणाली

राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको जीवनस्तर सर्वेक्षण अनुसार नेपालमा २०.२७ प्रतिशत मानिस अझै गरिबीको रेखामुनि छन् । गरिबीको रेखामुनि रहेको जनसङ्ख्या गाउँमा २४.६६ र सहरमा १८.३४ प्रतिशत छ । ...

गहुँ बालीमा लाग्ने कालो सिन्दुरे के हो ?

हाम्रो देशमा उत्पादनका हिसाबले धान र मकैपछि तेस्रो महत्त्वपूर्ण स्थान हिउँदेबाली गहुँले ओगटेको छ । खाद्यान्नका आधारमा धानपछि गहुँ प्रमुख बालीमा पर्छ । सन् १९६० को दशकदेखि अहिलेसम्म हामीकहाँ गहुँको...

अर्थमन्त्री पुनले सम्बोधन गर्नुपर्ने आर्थिक पक्ष

देशको अर्थतन्त्र बहुआयामिक समस्यातर्फ धकेलिइरहेका बेला नेकपा माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव वर्षमान पुनले पुनः अर्थमन्त्रीको जिम्मेवारी पाएका छन् । १२ वर्षपछि दोस्रो इनिङका रूपमा अर्थमन्त्रीको बागडोर सम्हालेका पुनले अर्थतन्त्रका चुनौतीका चाङ...

ट्रस्ट माइक्रो इन्स्योरेन्स कम्पनीको शुभारम्भ

बुटवल । ट्रस्ट माइक्रो इन्स्योरेन्स कम्पनीको शुभारम्भ गरिएको छ । रुपन्देहीको तिलोतमा २ जानकीनगरमा शुक्रबार एक समारोहका बिचमा माइक्रो इन्स्योरेन्सको लुम्बिनी प्रदेशका निवर्तमान मुख्यमन्त्री तथा प्रदेशसभा सदस्य लीला गिरीले उद्घाटन...

बैङ्क र व्यवसायीबिच कस्तो सम्बन्ध हुनुपर्छ ?

बैङ्कको विश्व इतिहास नियाल्दा थाहा हुन्छ— उद्योग–व्यापारको सुरुवात र फैलावटसँगै बैङ्किङ क्षेत्रको फैलावट भएको हो । त्यसले इङ्गित गर्छ, उद्योगी–व्यवसायी र बैङ्कबिचको सम्बन्ध अन्योन्याश्रित, पुरानो एवं प्रगाढ हो तर नेपालमा...

राम्रो कमाइ हुने ‘क्रिम्सन ग्रेप्स’ अर्थात् रातो अङ्गुर

स्वास्थ्यका हिसाबले निकै लाभदायी मानिने क्रिम्सन ग्रेप्स अथवा रातो अङ्गुर व्यावसायिक उत्पादनका हिसाबले पनि नाफामुखी मानिन्छ । अङ्गुरमा एन्टिअक्सिडेन्ट तत्त्व पाइने हुनाले यसले मुटु तथा क्यान्सरका जोखिम घटाउन सहयोग गर्छ...

बन्द उद्योग सञ्चालनमा प्रधानमन्त्रीको पहलसँगै राजनीतिक ऐक्यबद्धताको खाँचो

नेपाल शान्ति क्षेत्र हो, तर शान्तिको देशका जनता भन्दैमा नेपालीले अन्याय, दमन, अत्याचार, विभेद सहेर बस्दैनन् । एक दशक लामो गृहयुद्धपछि विगत दुई दशकदेखि देश बिस्तारै विकासको बाटोमा अग्रसर हुँदै...

किन अत्यावश्यक छ निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल ?

२०७९ पुस १७ गते प्रधानमन्त्री प्रचण्डले पोखरामा निर्माण सम्पन्न पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको उद्घाटनका क्रममा ‘निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको निर्माण छिटै अघि बढ्ने’ बताएका थिए । प्रधानमन्त्रीको सो उद्घोषले चौतर्फी स्वागत पायो,...

नेपालमा किन महँगो छ उपभोग्य सामान ?

हामीकहाँ सहरी क्षेत्रको सधैँ गुनासो हुन्छ, महँगी बढेर जीवन धान्नै कठिन भयो । हो पनि, यहाँ उपभोग्य सामान महँगा छन् । हामीले बजार मूल्यको तुलना खासगरी छिमेकी मुलुक भारतसँग गर्ने...

वासिङ्टन, बेइजिङ र सेन्टियागो सहमतिको अन्तर्य र नेपालको चासो

‘वासिङ्टन सहमति’ (वासिङगटन कन्सेन्सस) शब्दको प्रयोग सर्वप्रथम सन् १९८९ मा अमेरिकी अर्थशास्त्री जोन विलिएम्सनले गरेका थिए । जुन अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष, विश्व बैंक र अमेरिकी डिपार्टमेन्ट अफ ट्रेजरीका बिचमा भएको...

चैतेधानको खेती कसरी गर्ने ?

हामीकहाँ धानलाई मुख्य अन्न बालीका रूपमा लिइन्छ । नेपालको कुल खेतीयोग्य जग्गाको १५.६ लाख हेक्टरमा धानखेती गरिन्छ । हामीकहाँ धानको राष्ट्रिय औसत उत्पादन ३.८ टन प्रतिहेक्टर रहेको छ । ...

डिजिटल नेपालको सपना पूरा गर्दे नेपाल टेलिकम

२०६० माघ २२ गतेका दिन तत्कालीन नेपाल दूरसञ्चार संस्थानबाट रूपान्तरण भई कम्पनी ऐन अनुसार नेपाल दूरसञ्चार कम्पनी लिमिटेड स्थापना भएको थियो । २० औँ वार्षिकोत्सव मनाइँदै गर्दा अग्रणी संस्थाले भ्वाइस...

बजार चक्रका लागि ‘उधारो कानुन’ किन आवश्यक ?

केही दिनपहिले कोशी प्रदेशका विभिन्न १० उद्योग वाणिज्य सङ्घहरूले उधारो सम्बन्धमा केही प्रस्ताव पास गरे । बजार शिथिल रहेको अहिलेको अवस्थामा उद्योग व्यवसायको कारोबार चक्रलाई लक्षित गरी उधारो कानुन आवश्यक...

अर्थतन्त्रका सूचकका आधारमा हेर्दा के गर्‍यो सरकारले ?

माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वको सरकारले एक वर्ष पार गरिसकेको छ । सरकारको एक वर्षको सफलता तथा उपलब्धि के कस्तो रह्यो भन्ने सन्दर्भमा एक खालको विमर्श भइसकेको छ...

कहाँ छ सुशासन मेरो देशमा ?

केही दिनअघि वीरगन्ज सुक्खा बन्दरगाह कार्यालयमा लामो समयदेखि बवारिसे अवस्थामा रहेका करिब ३५० कन्टेनर खोलिए, कन्टेनर खोलिँदा आश्चर्यको अवस्था थियो । अधिकांश कन्टेनरमा बिल बिजकभन्दा फरक सामान आयात गरिएको थियो...

अर्थराजनीतिमा क्वान्टम सिद्धान्तको प्रयोग

वर्तमान युग विज्ञान र प्रविधिको युग हो । वैश्विक समाज विज्ञान र प्रविधिबाट सञ्चालित छ । त्यस कारण समाजको अध्ययन, मूल्याङ्कन, विश्लेषण र व्याख्या वैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट गर्नु पर्छ । यसरी...

कृषिमा आत्मनिर्भर हुने समाजवादी अवधारणा

देश समृद्ध बनाउन अर्थतन्त्र बलियो हुन जरुरी छ । जुन देशको अर्थतन्त्र बलियो हुन्छ, त्यहाँ जनतालाई आवश्यक पर्ने वस्तु तथा सेवा पूर्ति गर्न सहज हुन्छ । गाँस, बास, कपास, स्वाथ्य,...

बढ्दो साधारण खर्च र सार्वजनिक ऋण अर्थतन्त्रका मुख्य चुनौती

अहिले बजारमा अर्थतन्त्रबारे विभिन्न धारणा आइरहेका छन् । अर्थतन्त्र मन्दीमा छ । उद्योगधन्दा चलेका छैनन् । बजार सुस्त छ । समग्रमा अर्थतन्त्र गम्भीर सङ्कटमा जाँदैछ । साधारण टालटुले नीतिले यो...

स्थानीय सरकारको वित्तीय सुशासनमा आन्तरिक लेखा परीक्षणको प्रभाव र चुनौती

सार्वजनिक आय र व्ययको दक्ष परिचालन, त्यसको अभिलेख, प्रतिवेदन तथा लेखा परीक्षणमार्फत समग्र वित्तीय व्यवस्थापनमा पारदर्शिता र जवाफदेहिता अभिवृद्धि गर्ने कार्यलाई वित्तीय सुशासन भनिन्छ । सार्वजनिक आय र व्ययको जानकारीमार्फत...

नेपालको सुपारी प्रशोधन, ब्रान्डिङ र चोरी निकासी नियन्त्रण

नेपालमा उत्पादन भएको सुपारी विदेश निर्यात गर्नेसम्बन्धी समस्याका सम्बन्धमा स्थानीय सुपारी उत्पादक एवं सरोकारवालाहरूसँग छलफल गरी समस्याको समाधान खोज्न हालै प्रतिनिधि सभा उद्योग तथा वाणिज्य र श्रम तथा उपभोक्ता हित...

अरुण तेस्रो समयमै सक्नुपर्छ, नेपालबारे सकारात्मक सन्देश दिन्छ

काठमाडौँ । अरुण तेस्रो आयोजनाको निर्माण कार्यमा लगानी बोर्डले प्रभावकारी ढङ्गले सहजीकरण गरिरहेको छ । आयोजना निर्माण सुरु गर्नुपूर्व नै सम्पन्न हुने मिति तोकिएको हुन्छ । पूर्वनिर्धारित मितिअनुसार नै आयोजना...

खानी नवीकरण नगरिदिँदा उद्योगीका काम अवैधजस्ता भए

नेपालमा स्थापित सिमेन्ट उद्योगहरूले खानी नवीकरण गर्नका लागि खानी तथा भूगर्भ विभागमा आवश्यक कागजात पुर्‍याएर साउनमै निवेदन दिएकामा मङ्सिरको तेस्रो सातासम्म त्यसको टुङ्गो लागेको छैन । यसै बिचमा विभिन्न अड्चन...

विदेशी लगानीको लाभ/हानिबारे समीक्षा गर्नुपर्छ

देशलाई प्रगतिको बाटोमा लाने र रोजगारीको वातावरण सुधार गर्नका लागि प्रत्यक्ष विदेशी लगानी भित्र्याउनुपर्ने हुन्छ । यस्तै, स्वदेशी लगानीको वातावरणसमेत बनाउनुपर्नेमा दुई मत छैन । विदेशी प्रविधि भित्र्याउनका लागि समेत...

उद्योगी व्यवसायीका मागमा टेकेर राजनीति गर्नु गलत

मुलुकले विगत दुई वर्षदेखि अर्थतन्त्रमा समस्या भोग्दै आइरहेको छ । कोरोना महामारीले पारेको प्रभावबाट मुलुकको अर्थतन्त्र माथि उठ्न सकेको छैन । अर्थतन्त्र मात्रै होइन, उद्योग व्यवसायमा समेत ठूलो असर प¥यो...

विश्व अर्थतन्त्रमा ‘टुरिजम’को टेको

विश्वव्यापी रूपमा घुमफिर अर्थात् टुरिजम् आम्दानीको बलियो स्रोत बनिरहेको छ । खास गरी कुनै पनि देशको आर्थिक वृद्धि र आर्थिक गतिविधिको बढवाका लागि, सरकारको राजस्व आम्दानी र पूर्वाधार विकासका लागि,...

उखु खेतीमा कृषकको पिडा र चिनीमा आत्मनिर्भरता

यस वर्षकोे दसैँ र तिहारमा चिनीको हाहाकार भयो । रक्सौलमा ६४ रुपैयाँ प्रतिकेजी पाइने चिनी काठमाडौँ पुग्दा १७० रुपैयाँ प्रतिकेजीसम्म पुग्यो । २ केजी चिनी लिन सर्वसाधारण दिनभर लाइनमा बस्न...

औद्योगिक विकासमा निजी क्षेत्रको अग्रसरता

अहिले नेपालका निजी क्षेत्र, नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घ र नेपाल उद्योग परिसङ्घले नेपालमा औद्योगिक उत्पादन बढाउने सोचमा छन् । कुल गार्हस्थ उत्पादनमा उद्योगको योगदान बढाउँदै ठूलो आकारको अर्थतन्त्र बनाउने लक्ष्यमा...

१६औँ योजना : दिगो विकास कार्यक्रम तथा लक्ष्यमै केन्द्रित

मन्त्रिपरिषद्को बैठकले १६औँ पञ्चवर्षीय आवधिक योजनाको अवधारणापत्र स्वीकृत गरेको छ । राष्ट्रिय योजना आयोगको पूर्ण बैठकले पहिचान गरेका एक दर्जन रूपान्तरणकारी योजना १६औँ योजनामा समावेश हुँदै छन् । समष्टिगत आर्थिक...

विद्युतीय भुक्तानी : पूर्ण डिजिटल बैङ्कको पूर्वाधार बन्दै

विगत केही वर्षमा विद्युतीय भुक्तानीका कारण वित्तीय प्रणालीमा नयाँ आयाम थपिएको छ । यसका पछाडि वित्तीय प्रविधिमा उपयोग भइरहेका ब्लकचेन, आर्टिफिसियल इन्टिलिजेन्सलगायतका प्रविधिहरूको महत्त्वपूर्ण हात रहेको छ । निजी...

आर्थिक मन्दीतर्फ देश कहिलेसम्म ?

बजारमा अहिले चरम आर्थिक मन्दी छ । बडादसैँ जस्तो पर्वमा समेत बजारमा चहलपहल छैन । विशेषतः उत्पादनमूलक उद्योग भएका क्षेत्रहरु तराईका औद्योगिक कोरिडोरसँग जोडिएका सहरहरुमा बढी निराशा छ । मुलुक...

उदयपुरमा जिप दुर्घटना, एक जनाको मृत्यु, ६ घाइते

स्कारपियो दुर्घटना हुँदा एक कर्मचारीको मृत्यु

काठमाडौँ विश्वविद्यालयले बिराट मेडिकल कलेजलाई तोक्यो पीजी परीक्षा केन्द्र

कोशीमा लगानीको उपयुक्त वातावरण छ : प्रधानमन्त्री

धनुषामा ट्याक्टरसहित ३ जना नियन्त्रणमा

राजसंस्थालाई चिहानबाट फर्काउन असम्भव : एमाले सचिव विष्ट

बारामा पिकअप भ्यानको ठक्करबाट एक बालकको मृत्यु, दुई घाइते

जोखिम मोलेर यसरी काम गर्दैछन् फलामजन्य उद्योगका मजदुर

किट विश्वविद्यालयमा फेरि नेपाली छात्रा मृत फेला

बर्दिबासका ९२ परिवारलाई लालपुर्जा वितरण

वाइसिएल मकवानपुरको जिल्ला सम्मेलन २२ गते हुने

अन्तर्राष्ट्रिय मानसिक स्वास्थ्य सम्मेलन सुरु

कालीगण्डकी करिडोर : राहुघाट–तातोपानी १४ किलोमिटर कालोपत्र

खेती लगाउन गोरु पाल्दा सरकारले दियो अनुदान, किसान दङ्ग

छेकम्पारका बासिन्दा यार्सागुम्बा सङ्कलन गर्न छेके र बाजु लेकतिर

तनहुँ जलविद्युत् आयोजना प्रभावितलाई क्षतिपूर्ति वितरण

धारामा पानी थापेको आरोपमा युवतीमाथि कुटपिट

बुटवलमा श्रमिकलाई नगदसहित सम्मान

समूहबाट आर्थिक समृद्धि खोज्दै दाङका महिला

लुम्बिनी सरकारले दुई नयाँ सचिवको जिम्मेवारी तोक्यो

सर्केगाडमा टेलिफोन सेवा अवरुद्ध, सेवाग्राही मर्कामा

राउटे मुखिया शाहीको मृत्यु

जथाभाबी खनिएका सडकले दुर्घटना बढेपछि कर्णाली सरकारले बनायो आफ्नै गुरुयोजना

कर्णालीमा बजेट निर्माणको चटारो, आकार बढाउने तयारी

दार्चुलाको गोकुलेश्वर अस्पताल सञ्चानलमै कठिनाइ

६ महिनामा दुई हजार बढी पर्यटकले गरे शुक्लाफाँटा भ्रमण

कैलालीमा दुई मोटरसाइकल एकापसमा ठोक्किँदा एकको मृत्यु, तीन घाइते

कञ्चनपुरको लालझाडीमा एक युवक मृत फेला

पुरानै संयोग जुर्दैछ मुम्बई इन्डियन्ससँग, उत्साही छन् समर्थक

नागार्जुनमा बनाइएको बद्री नारायण धामको प्राणप्रतिष्ठाका अवसरमा कलश यात्रा (तस्बिरहरु)

कीर्तिपुर र सामाखुसीबिच बास्केटबल लिगको उद्घाटन खेल

पाकिस्तानले बन्द गर्‍यो एफएम रेडियोमा भारतीय गीत प्रसारण बन्द

राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारबाट ट्रम्पले वाल्ट्जलाई हटाए, नयाँ जिम्मेवारी दिए

ट्रकको ठक्करबाट पैदलयात्रीको मृत्यु

देउवाविरुद्ध गएपछि कान्छारामको राज्यमन्त्री पद चट !

'मेरो भ्वाइस युनिभर्स'को प्रसारण सुरु

आन्दोलित शिक्षक फर्किएपछि यस्तो देखियो बिजुली बजार क्षेत्र, तस्बिरहरू

सुनको मूल्य ह्वात्तै घट्यो, आज कतिमा हुँदैछ कारोबार ?